Parkinson Hastalığında Alternatif Model: Dictyostelium discoideum: Sistematik Derleme

Abstract

Nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde, nöronal patogeneze neden olan olayların anlaşılması ve uygun tedavilerin geliştirilmesi temel basamaktır. Nörodejeneratif hastalıkların çoğu mitokondriyal disfonksiyon ile ilişkilidir. İnsanlarda meydana gelen mitokondriyal genlerdeki muTaşyonlar, altında yatan genetik nedenler ile doğru korelasyon göstermeyen bir dizi fenotipik sonuçlar meydana getirir. Birçok nörodejeneratif hastalık; lizozomların, endozomların ve otofagozomların işlevini etkileyen muTaşyonlara sebep olabilir. Parkinson hastalığında mevcut tedaviler, hastalığın başlaması ve ilerlemesi için yetersiz kalmaktadır, bu sebeple hastalığın patogenezinin aydınlatılması gerekmektedir. Bu olayların aydınlatılması, bilim insanları için hâlâ zorluk teşkil etmektedir. Bu amaçla kullanılan deney hayvanları, yapılan araştırmalarda dünya çapında standart modeller sağlar. Alternatif yöntemlerin kullanımı ve hayvan sayısının azaltılması ile yeni tekniklerin geliştirilmesi gerekir. Alternatif yöntemlerin bilim dünyasına entegrasyonu ile in vivo yöntemlere olan gereksinim azalır. Dictyostelium discoideum hücre yapısı, sinyalleşme mekanizmaları, hücresel davranışları memeli hücreleri ile benzerlik göstermektedir. Genetik manipülasyona uygun dizilenmiş haploid kromozom yapısında, tek hücreli ve çok hücreli aşamaların olduğu kısa yaşam döngüsü ve fenotipik zenginliği sayesinde insanlardaki hastalıkların hücresel süreçlerini ortaya çıkarmak için basit bir modeldir. Tıp alanında yapılan D. discoideum ile ilgili çalışmaları; bakteriyel enfeksiyon, immün hücre kemotaksisi, otofajik hücre ölümü, mitokondriyal ve nörolojik bozukluklar alanlarında temel bilgiler sağlamıştır. D. discoideum, sahip olduğu proteom ile hücresel ve gelişimsel biyoloji için yeni bir bakış açısı sağlayabilecek bir model organizmadır. Bu derleme, nörodejeneratif hastalıklardan biri olan Parkinson hastalığının tanı ve tedavisinde D. discoideum modelinin kullanımı hakkında detaylı bilgi vermek için hazırlandı.