Öğretmenlerin psikolojik sağlamlık algıları ile yaşam kalitesi algıları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma Denizli ili Pamukkale ve Babadağ ilçelerinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin psikolojik sağlamlık ve iş yaşam kalitelerine yönelik algıları arasındaki ilişkini ortaya çıkarılması amacıyla yapılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde ve nicel bir çalışmadır. Öğretmenlerden “Seçkisiz örnekleme” yöntemiyle seçilen 268 katılımcıdan “Kişisel bilgi formu”, “Psikolojik Sağlamlık Ölçeği” ve “İş Yaşam Kalitesi Ölçeği” kullanılarak veriler toplanmıştır. Öğretmenlerin genel psikolojik sağlamlık düzeyleri orta düzeydedir. Öğretmenlerin iş yaşam kaliteleriyle ilgili olarak en yüksek ortalama kariyer memnuniyeti, kontrol edebilme ve aile-iş yaşamı dengesi boyutlarında gerçekleşmiştir. Bunları sırasıyla çalışma koşulları ve genel iyi olma boyutları izlemiştir. En düşük ortalama iş yaşamında stres boyutundadır. Genel iş yaşam kalitesi “Yüksek” seviyededir. Öğretmenlerin psikolojik sağlamlık algıları cinsiyet, yaş, kıdem, medeni durum, çalışılan sınıf, okuldaki öğretmen ve öğrenci sayılarına göre farklılık göstermez iken öğrenim düzeylerine göre lisansüstü mezunları lehine yüksek ölçülmüştür. İş yaşam kalitelerinin yaş ve medeni duruma göre farklılık göstermez iken cinsiyet, kıdem, öğrenim düzeyi, okuttukları sınıf, okuldaki öğretmen sayısı ve öğrenci sayılarına göre farklılık göstermiştir. İş yaşam kalitesi genel iyi olma boyutunda cinsiyete göre kadınlar lehine yüksek çıkmıştır. Öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve alt boyutlarına ilişkin algılarının kıdemlerine göre kariyer memnuniyeti, kontrol edebilme, çalışma koşulları ve aile iş yaşam dengesinin kıdem arttıkça iş yaşam kalitesini arttırıcı şekilde yapılabildiği ve kıdemi 21 yıl ve üstünde olan öğretmenler lehine yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İş yaşam kalitesiyle ilgili olarak kariyer memnuniyeti ve aile iş yaşam dengesi boyutlarında lisansüstü mezunları lehine yüksek iken iş yaşamında stres boyutunda ise lisans mezunları lehine yüksektir. İş yaşam kalitesi ve alt boyutlarına ilişkin algılarının vii çalıştıkları sınıflara göre 3. Sınıfları okutan öğretmenlerin 1 ve 2. Sınıfları okutan öğretmenlerden daha yüksek iş yaşamında stres algısı taşıdıkları saptanmıştır. Öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve alt boyutlarına ilişkin algılarının çalıştıkları okuldaki öğretmen sayılarına göre kariyer memnuniyeti, genel iyi olma, iş yaşamında stres, çalışma koşulları, aile-iş yaşamı dengesi boyutlarıyla genel iş yaşam kalitesinde öğretmen sayısı 16-20 olan okullarda çalışan öğretmenlerin iş yaşam kalitelerinin 15’ten az olanlar ve 26 ve üzerinde olanlardan anlamlı yüksek çıkmıştır. İş yaşam kalitesi ve alt boyutlarına ilişkin algılarının çalıştıkları okuldaki öğrenci sayılarına göre iş yaşamında stres boyutunda 301-450 öğrencili okullarda çalışanların stres düzeyleri 150’den az öğrencili okullarda çalışanlardan daha düşük çıkmıştır. Genel iş yaşam kalitesinde 451 ve üzerinde öğrencisi olan okullarda çalışan öğretmenlerin genel iş yaşam kalitelerinin 150’den az öğrenci okullarda çalışanlardan daha yüksektir. Öğretmenlerin psikolojik sağlamlık algılarıyla kariyer memnuniyeti, kontrol edebilme, çalışma koşulları ve aile iş yaşamı dengesi arasında pozitif yönlü ve düşük seviyeli ilişki tespit edilirken psikolojik sağlamlık algılarıyla iş yaşamında stres boyutu arasında pozitif yönlü ve orta seviyeli ilişki tespit edilmiştir. Psikolojik sağlamlık algılarıyla genel iyi olma ve genel iş yaşam kalitesi algıları arasında ise anlamlı ilişki bulunamamıştır.