Türk-İran sinema afişlerindeki kültürel yaklaşımlar

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Türk ve İran sinema afişlerindeki kültür unsurlarının anlatımının grafik dilinde irdelemesidir. Bunun nedeni, özellikle kültürel anlatımı içeren afişlerin tasarımında; senaryoya uygun olarak yaratılan imgelerin göstergesel değerlerinin filmin konusuna uygunluğu ve estetik değerlerle grafik tasarım kriterlerine ulaşmasıyla sanatsal-tarihî bir değer kazanmasıdır. Kültür, toplumun duyuş ve düşünüş birliği, geleneksel yaşayış biçiminin getirdikleridir. Bunun çalışmamız açısından önemi, düşünce ve sanat varlıklarının sonraki kuşaklara iletmesidir. Ürettiği toplumsal yasaklar, kadınlara ve çocuklara uyguladığı baskı vb. yaşam karmaşasında binlerce yıllık kültürel geleneğinden yola çıkan İran; yaşadığı sancılı süreçlerden ve edebiyatından yola çıkarak dikkatleri üzerine çeken bir sinema dili oluşturmayı başarmıştır. Aynı olmasa da, geçmişte de benzer bir kültürel süreç yaşayan Türkiye de kendi ikonografisini oluşturmuştur. Bu çalışmada üzerinde durulan nokta görsel kültürü çok farklı olan bir sanat dilinin, Batı’nın icadı olan bir sanat ile kendini bu kadar iyi ifade etmesidir. 1980’lı yıllardan günümüze geçirdiği sosyo-kültürel değişim ve yönelimlerin, sinemalarına etkileri ve bu etkilerin film afişlerinde yer alan imgeleri üzerinde izlenerek, özellikle kültürel imgelerle oluşturulan ögeler üzerinde durulacaktır. Bu bağlamda Türk ve İran sinema afişleri, görsel kültür perspektifinden karşılaştırmalı analizler ve bize kültürel komşuluklar veya ayrılıklar hakkında yararlı ipuçları sunacaktır.

The aim of this work is the detailed inquiry of cultural patterns in graphical style in Turkish-Iranian Posters. That is, especially in the design of cultural poster, the visual values of created units upon the scenario gets the artial- historical values by means of the suitibality of the film’s subject and its reaching to the graphical design criteria. Culture is the general manner of the society’s living style and the gathering of the society’s thinking and percepting. The importance of this in this work is the transformation of the thinking and living to the coming generation. Iran which is going ahead by means of the cutural traditions having been lived for thousands of years in the living - mass with its produced social prohibitions, the presurre upon the women and the children and the years having been lived in pain and also with the literal language of its has managed to create an effective cinema language. Even it isn’t the same, Turkey lived the similar process in its past and created its own iconography. In this work it is emphasised that an artial language having very different visual culture can declare itself with the art invented by the west so well. It is going to be pointed out that the effects of the socio-economical change and directing lived in 1980’s on the cinema and the reflection of this on the posters’ elements, especially the units formed by the cultural elements. Finally, the posters of Turkish-Iranian cinema and the relative analysis through visual cultural perspective are going to show up beneficial clues about cultural neighbourhoods and differences.