Prematüre Apnesinde Kafein Tedavisi: Geleneksel Derleme

Abstract

Prematüre apnesi, yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde prema- türe bebeklerde sıklıkla karşılaşılan bir durum olup, solunumun 15-20 sn’den daha fazla durmas ı ya da daha k ısa süreli solunum kesintisine oksijen satürasyon düşüklüğü ve/veya bradikardinin eşlik etmesi olarak tanımlanır. Gebelik haftas ı 28’in altında doğan bebeklerin hemen tü- münde apne görülürken, gebelik haftas ı büyüdükçe apne s ıklığı azal- maktadır. Prematüre doğumun getirdiği nörolojik immatürite ile birlikte apne nedeniyle araya giren hipoksemi ve bradikardi ataklar ı, bu be- beklerde nörolojik hasarlanma riskini artırmakta ve uzun dönemde; se- rebral palsi, gelişimsel koordinasyon bozukluğu, bilişsel ve davranışsal bozukluklar, bronkopulmoner displazi ve prematüre retinopatisi gibi önemli morbiditelere neden olabilmektedir. Bu nedenle prematüre be- beklerde apne tanısı ve tedavisi önem arz etmekte, apnenin farmakolo- jik tedavisinde de ilk tercih olarak bir metilksantin türevi olan kafein yer almaktadır. Kafein, yapısal olarak adenozine benzemekte ve etkisi doza bağımlı olarak başlıca adenozin reseptörleri üzerinden olmaktadır. Ka- fein, prematüre apnesinde adenozin ile baskılanmış medüller solunum merkezi inhibisyonunu ortadan kaldırmakta, gama aminobütirik asit sa- lınımını önleyerek sinirsel uyarılmayı artırmakta, santral sinir sistemi- nin kan karbondioksit düzeylerine hassasiyeti artırmakta, böylece apneli bebeklerde solunumu uyarmakta ve devaml ılığını sağlamaktadır. Bu derlemede, prematüre bebeklerde apne tedavisinde ilk tercih olan ka- feinin etkisi, kimlere, ne zaman, hangi dozda ve ne kadar süre kullan- mamız gerekti ğiyle ilgili bilgiler, son literatür bilgileri ışığında verilmeye çalışılmıştır.