Kendi Hesabına Çalışanlar ve Yaygın Sosyal Güvencesizlik: Türkiye’de Taşımacılık İşkolu

Abstract

İşgücü piyasasında ücret seviyesi düştükçe veya bireylerin ücretli olarak çalışma yaşamına dahil olması güçleştikçe kendi hesabına çalışma olasılıkları artmaktadır. Bu çalışma, Türkiye’de ekonomik kriz dönemlerinde kendi hesabına çalışmanın artıp artmadığı sorusundan hareketle ortaya çıkmıştır. Çalışma, Türkiye’de taşımacılık işkolunda kendi hesabına çalışanların çalışma koşullarını ve sosyal güvencesiz bir biçimde çalışmanın istihdamın kalitesini nasıl etkilediğini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Böylelikle ekonomik kriz dönemlerinden olumsuz etkilenen ücretli çalışanlar için kendi hesabına çalışma biçimine geçmenin rasyonel olup olmadığı araştırılmıştır. Çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Analizler 2017-2021 TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması ve 2017- 2019 TÜİK Hanehalkı Bütçe Araştırması mikro verileri aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda Türkiye’de 15-24 yaş aralığındaki bireylerin, 2020 yılından bu yana, kendi hesabına çalışma oranlarında küçük oranlı bir artış yaşandığı ortaya çıkmıştır. Ancak Türkiye’de taşımacılık işkolunda kendi hesabına çalışmanın sosyal güvencesiz, düşük kazançlı ve eksik istihdam edilme durumu yaratan bir çalışma biçimi olması nedeniyle ücretli çalışmayı ikame etme noktasında yetersiz kaldığı ortaya çıkmıştır.