Osmanlı Devleti'nde engelli eğitimi

Abstract

Osmanlı Devleti’nde sağır ve dilsiz olarak dünyaya gelen engelliler, saray ile saray dışında istihdam edilmiş ve çeşitli görevler icra etmişlerdir. Özellikle saraydaki sağır ve dilsizler işaret dili yardımıyla birbirleriyle ve saray halkı ile iletişim kurmuşlardır. Saraya alınan konuşma ve işitme engelliler kendilerinden önce sarayda bulunan tecrübeli sağır ve dilsizlerin yardımıyla bu dili öğrenmiş ve kendilerinden sonra gelenlere de aktarmıştır. Ancak bu durum onların düzenli bir eğitim ve öğretim faaliyetinden geçtikleri anlamına gelmemektedir. Erken tarihlerden itibaren sarayda sağır ve dilsiz bulundurulmasına rağmen engellilerin eğitimine yönelik okul kurma teşebbüsü Sultan II. Abdülhamid Dönemi’nde meydana gelmiştir. Hamidiye Ticaret Mektebi’nin de kurucusu olan Avusturya tebaasından Ferdinand Grati, Bâbıali’ye bir layiha ile başvuruda bulunarak ilk adımı atmış, dönemin Maarif Nazırı olan Münif Paşa’nın dikkatini çeken bu layiha üzerine çalışmalara hız verilerek 1889 yılında Sağır ve Dilsiz Mektebi kurulmuştur. Kuruluşundan iki yıl sonra okulun bünyesinde görme engelliler için Körler Okulu da açılmıştır. Çalışmada; Avrupa’da engellilerin eğitimi konusunda meydana gelen gelişmeler ile birlikte Sağır Dilsiz ve A’mâ Mektebi’nin kuruluşu, eğitim faaliyetleri, idareci, öğretmen ve öğrencileriyle birlikte okulun karşılaştığı sorunlar hakkında bilgi verilecektir.