Nüfus ve şehirleşme ilişkisine bir örnek Nusaybin şehri

Abstract

Nüfus, beşerî hayatın en değişken yapılarından biridir. Şehirlerin mekânsal gelişiminde bu değişken yapının etkisi büyüktür. Söz gelimi, nüfusun artmasına paralel konut ihtiyacı ortaya çıkmakta ve bu da şehirlerin morfolojik olarak genişlemesine yol açmaktadır. Konutların inşa edilmesiyle diğer fonksiyonel özelliklere sahip binalar (okul, market, cami, iş yeri vb.) da gelişmeye başlamaktadır. Dolaysıyla mekânsal gelişimde nüfus önemli bir dinamizm olarak karşımıza çıkar. Bu çalışmada nüfus ve şehirleşme ilişkisi Nusaybin şehri örneğinde ele alınmıştır. Cumhuriyet döneminde şehrin nüfus gelişimi ile yerleşmenin mekânsal gelişimi arasındaki ilişki incelenmeye çalışılmıştır. Nüfus artışına bağlı olarak Nusaybin’in şehir hüviyetine kavuşma süreci ele alınmıştır. Çalışmanın temel amacı, Nusaybin’in şehirleşme ve mekânsal gelişim sürecinde nüfusun etkisini coğrafi perspektifle ortaya koymaktır. Şehirde nüfus hareketleri ve nüfus artışının mekânsal etkileri ile birlikte morfolojik sonuçları üzerinde durulmuştur. Bu amaç doğrultusunda, 1927-2019 yılları arasında yapılan nüfus ve bina sayım sonuçları, topografya haritaları, uydu görüntüleri ve konuyla ilgili literatürden istifa edilmiştir. Çalışmada Nusaybin’in şehirleşme ve mekânsal gelişiminde nüfus hareketleri ve niteliklerinin önemli bir dinamizm olduğu anlaşılmıştır.