Cumhuriyet’in İnşasında Eğitim Alanında Yapılan Uygulamaların Bir Taşra Kazasında Örneği: Çal (1924-1927)

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluşu diğer yandan vatanın yeniden inşası, yeni kurulan devletle birlikte her alanda gerçekleştirilen inkılap hareketleriyle uygulamaya konulmuştur. Eğitim bu inkılapların başında ilk sırada yer almıştır. Çünkü Osmanlı Devleti’nden devralınan toplumsal mirasta ülke genelinde eğitim seviyesi oldukça düşüktür. Bunun için ülke genelinde büyük bir eğitim hamlesi başlatılmıştır. Bu dönemde Misak-ı Maarif genelgesi, Birinci Heyet-i İlmiye toplantısı, yabancı uzmanların ülkeye davet edilmesi gibi eğitim alanında yapılmaya çalışılan faaliyetler ve Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabulü ile değişimin ilk köklü adımları atılmıştır. Merkezde başlatılan bu hamlelere ilave olarak, taşrada eğitim seviyesini yükseltmek için de önemli adımlar atılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada Denizli ilinin nüfus, ekonomi ve eğitim açısından önemli ilçelerinden birisi olan Çal’da, Cumhuriyetin ilk yıllarındaki eğitim alanında yaşanan gelişmelerin yansımaları tespit edilmeye çalışılacaktır. Çal Kaymakamlık arşivinde bulunan, daha önce tamamı değerlendirilmeyen ve 1923-1927 yıllarına ait belgelerden yola çıkılarak hazırlanan makalede çalışmanın özgünlüğü açısından önemlidir. Yerel tarih okumaları üzerinden genel tarihi anlamlandırmanın daha öğretici ve kalıcı olacağı inancı temelinde bu çalışma kaleme alınmıştır.