Parça-Bütün Diyalektiğinde Çağdan Yazara, Yazardan Kurgu Kişisine Oğuz Atay

Abstract

Özet Oğuz Atay, 20. Yüzyıl Türk edebiyatının en dikkate değer bir ismi olarak ön plana çıkmaktadır. Türkiye'nin kabuğunu kırıp dünyaya açıldığı, dünyanın ise tam tersi yönde ciddi bir dönüşüm geçirdiği bir dönemde yaşadı. Birinci Dünya Savaşı'nın etkileri daha unutulmamışken ardından gelen İkinci Dünya Savaşı, evrensel bir varoluşsal sorunu gündeme getirdi. Bu savaşların yarattığı korku, kaygı ve benzeri sorunların büyük psikolojik ve felsefi etkileri olmuş; hayat, sanat ve edebiyat da bundan nasibini almıştır. Bu nedenle tüm dünyada ortaya çıkan büyük sanat ve edebiyat faaliyetleri, modern Türkiye aydını Oğuz Atay'ın dikkatini çekmiş ve onun edebi eserlerini etkilemiş ve beslemiştir. Vermiş olduğu edebi eserlerle gerek çağının ve gerekse de Türkiye’nin içinde bulunduğu bunalımların, geçirmiş olduğu süreçlerin tam bir sözcüsü olmuştur. Onun eserlerinde felsefi eğilimlerden edebi eğilimlere, ülke gerçeklerinden, küresel gerçeklere kadar pek çok etkenin bireyde uyandırdığı derin zihni yaralanmaların izlerini görürüz. Bu makalede Oğuz Atay’ın roman, hikâye, tiyatro ve günlük gibi edebi türlerde vermiş olduğu eserleri etrafında hem bütünlüklü bir çağın ruhunu ve hem de bu eserlerde yaratmış olduğu karakteri şahsında bu çağın bir bireyi olarak “parça”nın nasıl dağılıp yok olmaya başladığını göstermeye çalışacağız.