Türkiye’de Fisher Hipotezinin Geçerliliğine İlişkin Ampirik Bir Analiz

Abstract

Faiz oranı ile enflasyon oranı arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalışan Fisher hipotezinin uzun yıllar boyunca ampirik literatürde incelendiği görülmektedir. Bu çalışma Türkiye'de Fisher hipotezinin geçerliliğini zaman serisi analiz yöntemlerini kullanarak incelemektedir. Literatürden farklı olarak ortalama fonlama maliyeti (AOFM), kredi ve mevduat faiz oranları aynı anda kullanılarak geniş perspektif ile konunun incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Türkiye için 2011:01-2021:08 dönemi arasındaki verilere Engle ve Granger eşbütünleşme analizi yapılmıştır. Seriler arasında eşbütünleşik ilişki bulunmasının ardından FMOLS (Fully Modified Ordinary Least Squares) eşbütünleşme tahmincisi kullanılarak hipotezin geçerliliği incelenmiştir. FMOLS analizi tahmin bulgularına göre, enflasyon oranının faiz oranı üzerinde istatistiki anlamlı etkiler yarattığı ve bu etkinin kredi ve mevduat faizlerinde farklılaştığı, kredi faizlerinde daha yüksek olduğu görülmektedir. Genel olarak ise en yüksek etkinin AOFM’de olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Toda ve Yamamoto nedensellik analizi de yapılarak seriler arasındaki nedensellik ilişkileri incelenmiştir. Toda ve Yamamoto nedensellik analiz sonuçlarına göre enflasyon oranından çeşitli faiz oranlarına nedensellik ilişkisi tespit edilmektedir. Bu ilişkinin ihtiyaç kredisi ve AOFM’de çift yönlü olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Özetle, ampirik bulgular, Türkiye’de Fisher hipotezinin desteklendiğini göstermektedir.