Nezihe Araz'ın Dertli Dolap ve Jacques Lacarrıere'in Dünyanın Tozu romanlarında kahramanın yolculuğu: "Yunus Emre"

Abstract

Yunus Emre, Türk toplumu için derin bir bilgelik kaynağıdır. Onun, toplumu yüksek değerlere ulaştırmak için, yüzyıllar öncesinden yaktığı aydınlanma ışığı, bugün hâlâ dünyayı aydınlatmaya devam etmektedir. Jacques Lacarrière'in (1925-2005) Dünya'nın Tozu (1999) (La Poussière du Monde) (1997) romanında kahraman "Yunus Emre"'dir. Bir Fransız yazar olan Lacarrière "Yunus Emre"'yle ilgili menkıbeleri öğrendikten sonra "Yunus Emre"'yi kahraman yaptığı bir roman kurgular. Bu romanda yazarın sadece duydukları üzerinden bir kurgu oluşturmadığını görürüz. Yazar aynı zamanda "Yunus Emre"'yi kendi kültür çerçevesinden anlamaya da çalışan sorular sorar. Diğer yandan çocukluğundan beri duyduğu "Yunus Emre" dizeleri ve menkıbelerinin etkisinde olan Türk yazar Nezihe Araz, (1920-2009) Dertli Dolap (1961) romanını çocukluğundan bugüne kalbinde yetiştirdiği bir kahraman olan "Yunus Emre"'nin yaşamı üzerine kurgular. "Yunus Emre"'nin tekâmül yolculuğunu onun dizeleri üzerinden ilerleyen bir kurguyla aktarır. Bu iki romanı ortak noktada buluşturan kahraman "Yunus Emre", insanın kendi özüne yaptığı yolculuğun en önemli temsilcilerinden birisidir. Öze yolculuk, Carl Gustav Jung'a (1875-1961) göre, arketipler aracılığıyla aktarılan bireyleşmenin başka bir ifade biçimidir. Jung'un bu görüşünden yola çıkan Joseph Campbell, yolculuğu ve bireyleşmeyi kahramanın geçirdiği yolculuk aşamaları bağlamında anlamayı ve açıklamayı önerir ve bu süreci "kahramanın sonsuz yolculuğu " olarak adlandırır. Çalışmamızda, Joseph Campbell'in bu modeli çerçevesinde, farklı iki kültüre ait iki yazarın romanlarında ortak kahraman olan "Yunus Emre"nin, kahramanın yolculuğuna ne ölçüde uyum sağladığının ve iki yazardaki "Yunus Emre" algısının farklılığının tespit edilmesi amaçlanmıştır.

"Yunus Emre" is a deep source of wisdom for Turkish society. The light of enlightenment that he lit centuries ago in order to bring the society to high values still continues to illuminate the world today. In Jacques Lacarrière's novel La Poussière du Monde, the hero is "Yunus Emre. After learning the legends about Yunus Emre, Lacarrière, a French writer, constructs a novel in which he makes Yunus Emre a hero. In this novel, we see that the author does not create a fiction based on only what he hears. The author also asks questions that try to understand Yunus Emre from his own cultural framework. On the other hand, Turkish writer Nezihe Araz, who has been influenced by Yunus Emre verses and legends that she has heard since her childhood, constructs her novel Dertli Dolap on the life of Yunus Emre, a hero whom he raised in her heart from her childhood. She conveys Yunus Emre's journey of evolution with a fiction that proceeds through his verses. Yunus Emre is the hero who brings together these two novels at a common point and he is also one of the most important representatives of the journey which a person makes to his\her own essence. According to Carl Gustav Jung , (1875-1961) journey to the essence is another expression way of individualism which is transmitted through archetypes. Based on this view of Jung, Joseph Campbell, offers to understand and express the journey and individualism with in the context of the journey's periods which the hero has experienced and he names this process as "the hero's endless journey". The aim of our study is to determine to what extent "Yunus Emre", who is the comman hero of the two novels by two novelists from different cultures , adapts to hero's journey and to identify the differences between the "Yunus Emre" perceptions of the two novelists within the framework of Joseph Campbell's this model. Key words: Nezihe Araz, Jacques Lacarrière, Dertli Dolap, Dünyanın Tozu, Yunus Emre, Hero, journey.