İngilizler ve Gayrimüslim İzmirlilerin Kaleminden Şehrin İşgali ve Yönetimi Tartışmaları

Abstract

Bu çalışma, Britanyalı arkeolog Ronald M. Burrows’un, Paris Barış Konferansı (1919) devam ederken İngiliz The Times gazetesinde yayınlanan Yunan yanlısı mektuplarını ve bu mektuplara İzmirli gayrimüslimlerin verdikleri tepkileri değerlendirmektedir. Tartışmalar, Burrows’un 24 Mart 1919 tarihinde yayınlanan ilk mektubu ve İzmir’de yaşayan bazı etnik ve dini unsurların bu mektuba cevap vermesiyle başlamıştır. Bir helenofil olan Burrows, The Times gazetesi editörüne yazdığı mektupta İzmir’in Yunanistan’a bağlanmasını talep etmiş, ancak bazı İzmirli gayrimüslimler Burrows’un taleplerine karşı çıkmış, bazıları ise onu destekler mahiyette yazılar kaleme almışlardır. Şehir hakkında bilgi sahibi olduğu belli olan bu kişiler yazılarında bir takım bilgi ve istatistikleri de kullanmışlardır. Bu istatistiklerden; ticaret, etnik yapı, üretim kalemleri, ihraç ürünleri gibi bir takım özel bilgilere ulaşmak da mümkündür. Burrows’a cevap niteliğindeki mektuplardan bazıları isimsiz veya müstear kullanılarak yazılmıştır. Mektuplardaki taleplerde, İzmir şehrinin yönetimi için Osmanlı Devleti dışındaki merkezler işaret edildiğinden mektup sahiplerinin Müslüman-Türk unsurdan olmadığı tahmin edilmektedir. Satır aralarında bu kişilerin ticari kaygıları da ön plana çıkmıştır. Çalışmada Paris Barış Konferansı devam ederken İzmir’in işgali ve yönetimi tartışmalarına gayrimüslimlerin nasıl baktıklarına dair de bir katkı sunulmuş, onların görüşleri, kaygıları ve yeni düzende mevkilerini koruma reflekslerinden örnekler verilmiştir. Ayrıca Burrows’un talepleri bağlamında, konferans sırasında Yunanistan’ın lobi faaliyetlerine Batılıların sunduğu katkı da örneklendirilmiştir.