İnşaat Sektöründe Suriyeli ve Afgan Emeğinin Güvencesiz ve Kuralsız Hâli: Manisa İli Örneği

Abstract

Küreselleşme, neo-liberal politikalar ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak üretim biçimlerindeki değişimler toplumlarda büyük ekonomi-politik dönüşümler oluşturmuştur. Bu bağlamda esneklik, sosyal güvencesizlik, kötü çalışma koşulları, işçi sağlığı ve iş güvenliğinden yoksunluk gibi çalışma yaşamındaki sosyal problemler sektörler bazında ele alındığında inşaat sektörü belirgin olarak ön plana çıkmaktadır. İnşaat sektörü, ekonomi içerisinde üretim alanlarını etkilemesi, ekonomik ve sosyal kalkınma ve nüfusun önemli bir kısmına istihdam alanı yaratması açısından da önemli bir paya sahiptir. Bununla birlikte, inşaat sektöründeki çalışma ilişkileri, işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerine uyulmaması nedeniyle; iş kazaları ve meslek hastalıklarının yoğun olarak yaşandığı, geçici, sigortasız, enformel, kısa süreli işlerin, güvencesizliğin ve kuralsızlığın yoğun olduğu bir iş koludur. İnşaat sektörünün işsizlik ve yoksulluk boyutunun yanı sıra, Türkiye’de her yıl binlerce inşaat sektörü çalışanı, meslek hastalığı nedeniyle iş göremez hale gelmekte, iş kazaları sonucu ölmekte, yaralanmakta veya hastalanmaktadır. Bu çalışmada da Manisa ili inşaat sektöründe iş güvencesi/güvencesizliği, kayıt dışı istihdam, işçi sağlığı ve iş güvenliği bağlamında işçilere ve işverenlere yönelik nitel bir araştırma yapılmıştır. Manisa kentinde ikamet eden ve inşaat sektöründe çalışan on beş Suriyeli ve Afgan işçi ile yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda inşaat sektöründeki göçmen emeğine dair; enformel ekonominin, düşük ücretlerin, uzun çalışma sürelerinin, sıfır süreli iş sözleşmelerinin, iş kazaları ve meslek hastalıklarının, işçi sağlığı ve iş güvenliği yetersizliklerinin ve tabakalı işgücü piyasaları gibi güvencesiz çalışma koşullarının varlığı saptanmıştır.