Dünya ekonomik buhranından devletçilik politikasına Türkiye’de suç ve asayiş: İstanbul örneği (1929-1933)

Abstract

24 Ekim 1929’da New York Borsası’nın çöküşü ile başlayan Dünya Ekonomik Buhranı, yalnızca devletlerin ekonomik politikalarını değil, toplumları ve bireyleri de etkilemiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş dönemindeki liberal ekonomi anlayışı, tarım ürünleri ihracatının azalması, dış borç ödemeleri nedeniyle zor günler yaşamış, bu nedenle ekonomiyi koruma düşüncesiyle Devletçilik politikasını benimsemiştir. Halk bu politika gereği yerli üretim tüketimine özendirilmiş ve israf önlenmeye çalışılmıştır. Buhranla birlikte ekonominin bozulmasına bağlı olarak; yoksulluk artmış, sefalet ve parasızlık gündelik hayatın unsurlarından biri olan asayişi derinlemesine sarsmıştır. Fakirlik ve işsizlik bireylerde hırsızlık başta olmak yaralama, kavga gibi suç oranlarının artışına neden olurken, bir yandan da ruhi bunalımlara bağlı intihar gibi sonuçları doğurmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nde çağdaşlaşma olgusu ile harmanlanan modern Türk Vatandaşı yaratma çabası ekonomik buhran sürecinde sarsıntıya uğramıştır. 1929 Buhranı döneminde ekonominin merkezi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin en kalabalık şehri olan İstanbul, işsizlik, yoksulluk ve yozlaşmaya bağlı artış gösteren suç ve asayiş olaylarına sahne olmuştur

The Great Depression, which began with the collapse of the New York Stock Exchange on October 24, 1929, not only affected the economic policies of states but also societies and individuals. The liberal economic understanding of the early years of the Republic of Türkiye experienced difficult times due to the decrease in agricultural exports and external debt payments. Therefore, it adopted the Statist policy to protect the economy. As a result of this policy, the public was encouraged to consume domestically produced goods, and efforts were made to prevent waste.As the economy deteriorated due to the Depression, poverty increased, and poverty and destitution deeply affected public order, which was an integral part of daily life. Poverty and unemployment led to an increase in crime rates such as theft, assault, and fights, while also resulting in consequences like suicides due to mental distress. The effort to create a modern Turkish citizen, blended with the phenomenon of modernization in the Republic of Türkiye, was shaken during the economic crisis. During the 1929 Depression, Istanbul, the economic centre and the most populous city of the Republic of Türkiye, witnessed an increase in crime and public order incidents due to unemployment, poverty, and moral decay.