Osmanlı neferi ve savaş (1593-1699)

Abstract

Osmanlı savaş tarihi çalışmalarında askerin bireysel yaşamı yeterince ele alınmamış ve göz ardı edilmiştir. Bu sebeple tez çalışmasında sefer sürecindeki askerin gündelik yaşamının ortaya konulması temel problematik olarak belirlenmiştir. Osmanlı savaş tarihine ilişkin arşiv malzemesinin fazlalığı ve birey olarak askerin hayatına dair bilgilere arşivlerde ulaşmanın zorluğu, araştırmanın kaynaklarını esas olarak dönemin yazılı kaynaklarıyla sınırlandırmayı zorunlu kılmıştır. Tezde sefer sırasında Osmanlı askerinin nasıl hayat geçirdiği, neler hissettiği, nelere kızıp nelerden mutlu olduğu gibi sorulara cevap aranmakla birlikte özellikle Osmanlı neferinin savaş düşüncesi, savaştan beklentileri ve savaşa yönelik tavırları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sefer dönemlerinde askerlerin nasıl motive edildiği ve ne şekilde disiplin altına alındığı tezin önemli bir sorusu iken diğer taraftan askerlerin nasıl ve niçin isyankâr bir tutum sergiledikleri de cevaplandırılmaya çalışılan bir diğer meseledir. Teşvik, ödül ve ganimetin yanı sıra sefer dönemi tören ve kutlamaların ordu ve nefer üzerinde büyük bir etkisi olduğu şüphesizdir. Bu yüzden doğrudan neferi merkeze alan bu tezde, ordu ve sivil halkı da kuşatan geniş katılımlı tören ve kutlamaların Osmanlı savaş gücü ve neferi üzerindeki somut etkileri gösterilmeye çalışılmıştır. In the field of Ottoman war history, individual and daily activities of soldiers has generally been paid insufficient attention and has remained as a neglected subject. Therefore, in this study, it is essentially focused on the daily life of Ottoman soldiers during military expeditions. While there is large volume of archival documents related to Ottoman war history, there is comparatively limited information about the lives of soldiers in national archives. Thus, this study is limited with other written sources of the period. In this study, war perception of Ottoman soldier, their expectations regarding war and their attitudes towards the state of war are mainly aimed to be pointed out. Military practices related to motivating and leading to the soldiers during the expeditions is one of the major subjects of the research. Another important subject which this study sheds light on is the rebellious inclinations and activities of the soldiers. It is doubtless that reinforcements, rewards, booty, celebrations and rituals performed during the expeditions have significant influences on military forces. These celebrations and rituals which were favored both by “rayah” and the army took fundamental part in the motivation and performance of the soldiers.