Kumarlar (Çan-Çanakkale) polimetalik (Pb-Pn-Pu±Au) cevherleşmesini oluşturan çözeltilerin özellikleri

Abstract

Kumarlar (Çanakkale/Çan) Pb-Zn-Cu±Au yatağında çalışma alanının tamamını Eosen yaşlı Çamyayla volkanitleri yüzeylemektedir. Bu volkanitler bazik bir magma kaynaklı olup, cevherleşmelerin kaynağı Tersiyer yaşlı granitoid intrüzyonlardır. Asidik ve nötr intrüzyonlardan gelen hidrotermal akışkanlar andezitlerin ve tüflerin konumlanmasından sonra oluşan kırık ve çatlak yapılarında düşük sülfidasyonlu epitermal tipte cevherleşmeyi oluşturmaktadır. Cevher mineralleri olarak galenit, sfalerit, kalkopirit, pirit gözlenirken, kuvars, kalsit, adularya ve barit gang mineralleri olarak gözlenmektedir. Sıvı kapanım çalışmalarında kuvars ve sfalerit minerallerindeki kapanımlarda sırasıyla; 210-271°C ve 190-273°C arasında, değişim gösteren sıcaklık değerleri tespit edilmiş, tuzluluklarının ise kuvars ve sfalerit minerallerinde %0,8-4,9 NaCl ve %0,8-6,7 NaCl değer aralıklarında olduğu belirlenmiştir. Sıvı ve gazca zengin içerikli kapanımların ve bıçaksı yapıların yaygın bir şekilde gözlenmesi, Kumarlar kurşun-çinko yatağında kaynama (boiling) olduğuna işaret etmektedir. İzotop jeokimyası analizleri sonucunda, sfalerit örneğinde kükürt δ34S değeri -3,8‰, galenit örneğinde ise -5,9‰ olarak ölçülmüş olup cevherleşmedeki sülfürlü minerallerin bünyesinde bulunan kükürtün magmatik kökenli olduğuna işaret etmektedir. Cevherleşmeleri temsil eden sıvı kapanım kesitleri üzerinden yapılan LA/ICP/MS analiz çalışmaları, cevher oluşturucu çözeltilerde Pb-Zn-Cu konsantrasyonlarının fazlasıyla yüksek olduğuna işaret etmektedir.

In Kumarlar (Çanakkale/Çan) Pb-Zn-Cu±Au deposit, Eocene aged Çamyayla volcanites cover the entire study area. These volcanites originated from a basic magma and the source of mineralization is Tertiary aged granitoid intrusions. Hydrothermal fluids coming from acidic and neutral intrusions were deposited where they came out of the fracture and crack structures formed after the positioning of andesites and tuffs. Low sulfidation epithermal type mineralization occurs. Galenite, sphalerite, chalcopyrite and pyrite are observed as ore minerals, while quartz, calcite, adularia and barite are observed as gangue minerals. From the fluid inclusion studies, inclusions both quartz and sphalerite minerals have a temperature ranges between 210-271°C and 190-273°C respectively. The salinity ratios of quartz minerals and sphalerite minerals are between 0.8-4.9% NaCl and 0.8-6.7% NaCl, respectively. The determined of the co-existing inclusions (aqueous and vapor rich) and blade-like structures indicates that boiling occurred in the Kumarlar lead-zinc deposit. As a result of isotope geochemistry analyses, the sulfur δ34S value was measured as -3.8‰ in the sphalerite sample and -5.9‰ in the galenite sample, indicating that the sulfur contained in the sulfide minerals in the mineralization is of magmatic origin. LA/ICP/MS analyses of liquid inclusion sections representing the mineralizations indicate that Pb-Zn-Cu concentrations are extremely high in the ore-forming solutions.