Günlük hayatta ve dinî pratiklerde erteleme davranışı üzerine nitel bir araştırma

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, erteleme davranışına yol açan faktörleri tespit etmek ve bu davranışın günlük hayattaki ve dinî pratiklerdeki rolünü incelemektir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada yarı yapılandırılmış görüşme tekniği tercih edilmiştir. Araştırmaya katılmayı kabul eden 30-45 yaş aralığında aktif çalışma hayatı içinde olan 10 erkek ve 10 kadın olmak üzere toplam 20 katılımcı ile yüz yüze ve online olarak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler MAXQDA 2022 programı kullanılarak tematik içerik analizine tâbi tutulmuştur. Araştırmamızda erteleme davranışı, genel ve dinî alanda olmak üzere iki kısımda ele alınmıştır. Araştırma sonucunda genel erteleme davranışının ortaya çıkmasında zaman yönetimindeki eksikliğin ve görevin niteliğinin en etkili iki temel faktör olduğu görülmüştür. Erteleme davranışının katılımcılarda öfke, stres, sıkıntı, kaygı gibi olumsuz duygulara yol açtığı tespit edilmiştir. Katılımcıların genel erteleme davranışıyla başa çıkmak için zamanı verimli kullanma ve motivasyonu artırma faktörleri üzerinde durduğu gözlenmiştir. Dinî pratiklerde yapılan erteleme davranışında manevî zayıflık faktörünün ilk sırada geldiği tespit edilmiştir. Dinî pratikleri ertelemenin katılımcılarda öfke, kaygı, huzursuzluk gibi olumsuz duyguların yanı sıra günahkârlık ve pişmanlık gibi duyguları da ortaya çıkardığı görülmüştür. Dinî pratiklerde erteleme davranışıyla mücadele etmede katılımcıların daha çok dinî/manevî yönden gelişim üzerinde durdukları saptanmıştır.