Kazakistan-aral gölü çevresi ağızları

Abstract

Aral Gölü Çevresi Ağızları adlı çalışmamız, Kazakistan’ın Kızılorda vilayetine bağlı Aral ilçesi ve köylerinin ağız özelliklerini kapsamaktadır. Aral Çevresi Kazakistan’ın güneybatısında yer alan eski Oğuzların yaşadığı topraklar olarak bilinir. Bazı kısıtlı ulaşım yollarından dolayı Aral ilçesi dahil olmak üzere köylere derleme yapmak üzere 2021 ve 2023 yılında iki kere gidilmiştir. On üç saatlik ses kaydı alınmış olup elde edilen metinlerin çeviri yazısı (Times Turkish Transcription yazı tipinde) yapılmıştır. Tez; Giriş, İnceleme (ses ve şekil bilgisi), Metinler, Sonuç ve Sözlük bölümlerinden oluşmaktadır. Tezimizin Giriş bölümünde; araştırmanın esasları, bölgenin fiziki coğrafyası, yurt dışında yaşayan Kazakların ağızları ve Kazakistan’da yapılan ağız çalışmaları hakkında bilgi verilmiştir. İnceleme bölümünde çeviri yazısı yapılan metinlerdeki söz varlığı ses bilgisi ve şekil bilgisi açısından örneklerle incelenmiştir. Metinler başlığı adlı bölümde sahada derlenen ve çeviri yazı alfabesine aktarılan metinler yer almaktadır. Sonuç bölümünde ise Aral Çevresi Ağızlarının ses bilgisi ve şekil bilgisi bakımından ayırt edici özellikleri tespit edilmiştir. Çalışmamızın son kısmında Sözlükçe ve Kaynakça yer almaktadır. Özellikle Sözlükçe adlı bölümde Standart Kazakçadan farklı kullanımları olan kelimelere yer verilmiş olup Standart Kazakça ve Türkiye Türkçesindeki anlamları sunulmuştur.

Our thesis, The Dialects of the Aral Lake Area, focuses on the characteristics of the dialects of the Aral area and its villages in the Qyzylorada Region of Kazakhstan. The area of Aral Lake, located in Southwest Kazakhstan is known as the place of residence of the ancient Oghuz people. In 2021 and 2023, we visited two times to the local villages, including in the Aral district, through some limited routes to make the compilation. The thirteen hours of voice records were collected, and manually prepared texts were transcribed (Times Turkish Transcription font). The thesis consists of an Introduction, Analysis (phonology and morphology), Texts, Conclusion, and Dictionary parts. In the Introduction part of our thesis is informed about the research’s principles, the region's physical geography, the dialects of Kazakhs living abroad, and the dialect studies provided in Kazakhstan. In the Analysis part was analyzed transcribed texts’ phonetic and morphological aspects through examples. The part titled Texts contains the collected texts during fieldwork and transcribed using transcriptional script. The Conclusion part contains distinguishing specifications about phonetics and morphology in the dialects of the Aral Lake area. The last part of our thesis contains the Short Dictionary and References. Especially, the part titled Short Dictionary represents words used differently than in Standard Kazakh and contains the definitions in Standard Kazakh and Turkish languages.