Kentlilik bilinci ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Kentlilik bilinci; kentte yaşayan insanların kent kültürünü anlaması, kenti sahiplenmesi, koruması, kente karşı sorumluluk duyması ve kendini kente ait hissetmesidir. Özellikle yoğun göç alan, hızla büyüyen ve sosyo-ekonomik yapısı değişen kentlerde kentlilik bilinci farklılaşmakta ve bu farklılık, kentlerin sürdürülebilirliği açısından “Kentlilik Bilinci” olgusunu önemli hale getirmektedir. Bu öneme paralel olarak sosyal bilimler için dikkat çekici bir araştırma konusudur. Kavramla ilgili Türkçe literatür incelendiğinde, kentlilik bilinci çalışmalarında kullanılabilecek ölçek sayısının az olduğu görülmektedir. Çalışmanın amacı bu çerçevede kentlilik bilinci araştırmalarında kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirilmesidir. Çalışma Denizli kentinde gerçekleştirilmiştir. Denizli, sanayileşme ve hizmet sektörlerinin etkisiyle gelişim gösteren ve göç almaya devam eden bir kenttir. Kentin araştırma alanı olarak seçilme nedeni, kentleşme sürecinin son 40 yıl içinde şekillenmesi ve kentlilik bilincinin yeni oluşmaya başlamasıdır. Çalışma Denizli’de ikamet eden 412 katılımcı ile yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kavramla ilgili Türkçe ve İngilizce literatürden hareketle 76 ifadeden oluşan bir soru havuzu oluşturulmuştur. Yapılan analizler sonucunda 20 sorudan oluşan kentlilik bilinci ölçeğine ulaşılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliği için hem Açımlayıcı Faktör Analizi hem de Doğrulayıcı Faktör analizleri uygulanmıştır. Ulaşılan bulgular ölçeğin beş alt boyutlu bir faktöryel yapıya sahip olduğunu göstermektedir. Ölçeğin genel Cronbach Alpha katsayısı 0,79; alt ölçeklerin Cronbach Alpha değerleri 0,52 ile 0,68 arasındadır. Bulgulardan hareketle ölçeğin, geçerli ve güvenilir bir araç olarak kullanılabileceği söylenebilir.