Türkiye’de yaşlı bireylerin beden ölçülerine uygun oturma elemanı tasarımı

Abstract

Bir mekan için seçilen mobilyaların, mekanı kullanacak insanların yaşam biçimine uygun olması son derece önemlidir. Yaşlı bireylerin iç mekanlarda karşılaşılacağı fiziksel sınırlamalara yanıt veren ürünler, onlara günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmede daha çok yardım etmekte, fiziksel ve zihinsel olarak yaşamlarında destekleyici nitelikte bir rol oynamaktadır. Yaşlılık döneminde kemiğin daha kırılgan olması nedeniyle ev kazalarında yaşlı bireyler daha fazla zarar görmektedirler. Bu nedenle yaşlı bireylerin bağımsızlığını arttırmak ve kaza oranını düşürmek için gerek mimari gerekse konut içi düzenleme açısından pek çok faktörün dikkate alınması gereklidir. Bu faktörlerden birisi de yaşlının yaşam kalitesini arttırmaya yardımcı mobilyaların tasarlanmasıdır. Yaşlı bireyler, hareket kısıtları arttıkça, günlük yaşamlarını çoğunlukla evlerinde geçirmektedirler. Konut içerisinde geçirilen zaman arttıkça yemek yeme, banyo yapma, giyinme gibi zorunlu eylemler dışında; TV izleme, kitap okuma gibi vakit geçirmeye yönelik eylemler için daha fazla hareket edilmektedir. Bu eylemler için yaşlı bireylerin konut içerisinde dinlenme alanı ihtiyacı olmaktadır. Dinlenmek amacıyla koltuk, yatak gibi mobilyalar kullanılabilir. Oturma ve uzanma aktiviteleri sırasında dayanma, çekme hareketleri ile bütün vücut ağırlıklarını mobilyaya vermeleri nedeniyle kullanılacak mobilyalar, kazaya neden olmayacak şekilde sağlam ve ergonomik özelliklere sahip olmalıdır. Bu çalışmada; yaşlıların ev içerisinde yoğun olarak yaptıkları TV izleme, dinlenme, gazete okuma gibi faaliyetleri zorlanmadan yapabilecekleri ergonomik oturma elemanı tasarımları çalışılmıştır. Bunun için TÜBİTAK tarafından desteklenen proje (P.No: 115M548) ile Türkiye’de farklı bölgelerde yaşayan yaşlı bireylerden alınan antropometrik veriler kullanılmıştır. Elde edilen verilere göre; Türkiye’de yaşayan yaşlı bireyler için ergonomik oturma elemanları tasarımları yapılmıştır. Böylece yaşlı bireyin gün içerisinde sıklıkla tekrarladığı oturma ve kalkma sırasında olabilecek bedensel zorlanmalar azaltılarak, yaşam kalitesinin arttırılması amaçlanmıştır.