Türkiye pay senedi piyasası ve makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkiler

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkiye için pay senedi piyasaları ve makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkileri incelemektir. Bu amaçla çalışmada Borsa İstanbul 100 endeksi (BIST100), tüketici fiyat endeksi (TUFE), politika faiz oranı ve döviz kuru (Dolar/TL) değişkenleri, Ocak 2000 – Ekim 2023 dönemi için aylık frekansta ele alınmıştır. Çalışmada değişkenler arasındaki ilişkileri zaman serisi yöntemleri ile incelemek için Toda - Yamamoto ve Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testleri kullanılmıştır. Sonuçlar Türkiye’de politika faizinden pay senedi piyasalarına tek yönlü nedensellik ilişkisi, TUFE ve Dolar/TL arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi ve BIST100’den Dolar/TL’ye tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Politika faiz oranı ve Dolar/TL döviz kuru ile TUFE ve BIST100 arasından nedensellik ilişkisi bulunamamıştır. Hem TY hem de FTY nedensellik analizinden elde edilen bulguların paralel olması seçili değişkenlerin Fourier eğilimlere sahip olduğunu kanıtlamaktadır. Buradan hareketle politika faiz oranındaki bir değişim BIST100’ü etkilemekte iken BIST100’deki bir değişim Dolar/TL’yi etkilemektedir. Bu bulgular yatırımcılar, politika yapıcılar ve araştırmacılar için yeni bilgiler sağlamaktadır.