I. Justinianus dönemi’nde devlet idaresi

Abstract

Büyük Justinianus olarak bilinen I. Justinianus’un dönemi, Doğu Roma İmparatorluğu tarihinde dikkate incelenmesi gereken bir çağı temsil etmiştir. Birincil kaynakların analizi, tarihsel bağlamların incelenmesi ve akademik tartışmalara katılımı yoluyla bu tez, I. Justinianus ve çağının politik, idari ve dini detaylarına ışık tutmaya çalışarak Doğu Roma İmparatorluğu'nun ve onun kalıcı mirasının daha derinden anlaşılmasına katkıda bulunmayı amaçlamıştır. Bu çalışmadaki tarihsel aralık, Doğu Roma’nın önemli tarihsel değişimler ve meydan okumalarının olduğu bir çağa rastlamaktadır. İmparatorluk’ta bölgesel genişlemelerin, kültürel karşılaşmaların, dini-mezhepsel tartışmaların ve entelektüel başarıların damgasını vurduğu bir dönem olan Justinianus Çağı, MS 527'den 565'e kadar süren saltanat dönemini kapsamaktadır. Kaynaklarda, Roma İmparatorluğu'nun ihtişamını geri kazanma, hukuk sistemlerini canlandırma, dini otoriteyi sağlamlaştırma, anıtsal mimari yapılar inşa etme ve entelektüel ilerlemeleri teşvik etme yönündeki iddialı çabalarla karakterize edilen Justinianus Çağı, aynı zamanda dönem tarihçilerinin çalkantılı iddialarını da barındırmaktadır. Bu dönüştürücü çabaların ismini koyan tarihsel merceğin, günümüz tarihçiliğinde ya da dönem tarihçiliğindeki farklılıkları, aynı zamanda Justinianus çağının farklılığını da açığa çıkarmaktadır. Bu çalışmada, Justinianus'un yaklaşık kırk yıl süren saltanatında kapsamlı yasal reformlar yapmak, dinin otoritesini korumak veya sağlamlaştırmak, hayranlık uyandıran mimari yapılar inşa etmek ve entelektüel başarılar geliştirmek için çeşitli sorulara cevap aranmıştır. Bunlar, Doğu Roma İmparatorluğu’nun gücünü pekiştirmek, kontrolünü sürdürmek ve nüfuzunu genişletmek için I. Justinianus tarafından kullanılan siyasi stratejiler nelerdi? Bu stratejileri sürdürülebilir kılmak için kullanılan devlet mekanizmaları nelerdi? I. Justinianus'un yasal reformları, özellikle Corpus Juris Civilis, kendi dönemindeki ve gelecekteki hukuk sistemlerini nasıl şekillendirdi? Justinianus'un idaresindeki dini politikalar ve teolojik tartışmalar nelerdi ve bunlar imparator ile Doğu Roma İmparatorluğu içindeki çeşitli dini gruplar arasındaki ilişkiyi nasıl şekillendirdi? Bahsi geçen politikalar, özellikle Ortodoks Kilisesi, Monofizitler ve Miafizitler gibi alternatif dini gruplar da dahil olmak üzere, Maviler-Yeşiller gibi sosyo-politik gruplar arasındaki ilişkiyi nasıl şekillendirdi? Ayasofya'nın inşası gibi, I. Justinianus'un ön ayak olduğu mimari projeler, dönemin dini, kültürel ve politik ideallerini nasıl yansıtıyordu? Bu ve buna benzer araştırma sorularını ele almak için bu tez, tarihsel analiz, hukuk, dini çalışmalar, mimari inceleme ve entelektüel araştırmayı birleştiren çok ayaklı bir kaynakça ele almıştır. Mevcut çalışmalarda Procopius’un Gizli Tarih'i, Justinianus yasal derlemeleri, dini metinler ve mimari yazıtlar gibi çağdaş anlatımlar da dâhil olmak üzere birincil kaynaklar, dönemi anlamak için temel kanıtlar olarak hizmet etmiştir. Bilimsel çalışmalar, tarihsel analizler ve akademik söylemden oluşan ikincil kaynaklar, I. Justinianus dönemine ilişkin eleştirel görüşler, yorumlara yer vermiştir.

The reign of Justinian I, known as Justinian the Great, represented an epoch in the history of the Eastern Roman Empire that deserves to be scrutinised. Through the analysis of primary sources, the study of historical contexts and participation in scholarly debates, this study aims to contribute to a deeper understanding of the Eastern Roman Empire and its enduring legacy by attempting to shed light on the political, administrative and religious details of Justinian I and his reign. The historical span of this study covers an era of significant historical changes and challenges in Eastern Rome. The Age of Justinian, a period in the Empire marked by territorial expansions, cultural encounters, religious-sectarian debates and intellectual achievements, covers the period of his reign from 527 to 565 AD. Characterised in the sources by ambitious efforts to restore the glory of the Roman Empire, revitalise legal systems, strengthen religious authority, build monumental architectural structures, and promote intellectual advances, the Age of Justinian also harbours the controversial claims of historians of the period. The differences in the historical perspective that names these transformative attempts, whether in contemporary historiography or in the historiography of the period, also reveal the distinctiveness of the Justinian age. This study seeks to answer several questions about Justinian I's nearly forty-year reign to enact comprehensive legal reforms, maintain or consolidate the authority of religion, build impressive architectural structures, and develop intellectual achievements. What were the political strategies employed by Justinian I to consolidate the power, maintain control and extend the influence of the Eastern Roman Empire? What were the state mechanisms used to sustain these strategies? How did Justinian I's legal reforms, especially the Corpus Juris Civilis, shape the legal systems of his time and the future? What were the religious policies and theological debates under Justinian and how did these debates shape the relationship between the emperor and the various religious groups within the Eastern Roman Empire? How did these policies shape the relationship between socio-political groups such as the Blues-Greens, especially the Orthodox Church, including alternative religious groups such as the Monophysites and Miaphysites? How did architectural projects initiated by Justinian I, such as the construction of Hagia Sophia, reflect the religious, cultural and political ideals of the period? In order to address these and similar research questions, this thesis considers a multifaceted bibliography that combines historical analysis, legal, religious, architectural and intellectual research. In the present studies, primary sources, including contemporary accounts such as Procopius' Secret History, Justinian's legal compilations, religious texts and architectural inscriptions, have served as the main evidence for understanding the period. Secondary sources, consisting of scholarly works, historical analyses and academic discourse, have provided critical views and interpretations of Justinian I's reign.