Ev dışında çalışan kadınların çalışma koşulları ve ücretsiz ev ve bakım işleriyle ev dışı çalışmayı birlikte idare etme stratejileri: İzmir ili örneği

Abstract

Bu tez çalışması, İzmir kentinde ücretli bir işte çalışan kadınların çalışma koşullarını ve ücretsiz ev ve bakım işleriyle ev dışı çalışmayı nasıl yürüttüklerini araştırmaktadır. Evli ve en az bir çocuklu 30 kadından elde edilen nicel ve nitel veriler aracılığıyla, ücretli emek ve ücretsiz emek ekseninde kadın istihdamını etkileyen faktörler, çifte yük, yeniden üretim ve eğitim sermayesi olguları üzerinden sosyolojik bir bakışla analiz edilmiştir. Bu araştırmada öncelikle refah devleti ve refah rejimleri üzerinden Türkiye’deki refah rejimi ve çalışan annelerle ilgili bakım politikaları açıklanmaktadır. Daha sonra Türkiye’nin dahil olduğu Güney Avrupa modeli, aileselcilik ve klientelizm üzerinden açıklanmaktadır. Demografik yapı, aile, çalışma hayatı, ücretli çalışma ve ücretsiz çalışma arasındaki çifte yük ve pandemi sonrası çalışma hayatlarına ilişkin verilere hiyerarşik kümeleme analizi ve kortalama yöntemi analizi uygulanmış ve görüşmecilerin 4 kümeye ayrıldıkları keşfedilmiştir. Bu 4 kümeye ait nicel veriler derinlemesine görüşmeye ait nitel verilerle karşılaştırılmıştır. Ayrıca, SPSS 25.0 programı ile eğitim durumu, işteki statüsü ve çocuk bakımı değişkenleriyle mütekabiliyet analizi yapılmış ve iki boyutlu mütekabiliyet haritaları oluşturulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, kadınların eğitim durumları ile işgücüne katılımları arasında paralel bir ilişki vardır. Katılımcıların sendikaya katılım oranlarının düşük olduğu ve çocuk bakımında nerdeyse katılımcıların çoğunun aile üyelerinin bakımı üstlendiği görülmektedir. Kadınların işgücü piyasasında aktif bir şekilde çalışmakla birlikte ev ve bakım işlerindeki çifte yükü birlikte yürüttüğü ve aileselci refah rejimin baskın biçimde devam ettiği görülmektedir

This thesis study investigates the working conditions of women employed in paid jobs in the city of Izmir and how they manage unpaid household and care work alongside their employment outside the home. Through quantitative and qualitative data obtained from 30 married women with at least one child, factors influencing women's employment along the axis of paid and unpaid labor, such as double burden, reproduction, and educational capital, are analyzed from a sociological perspective. In this study, firstly, the welfare regime in Turkey and care policies related to working mothers are explained through the welfare state and welfare regimes. Then, the Southern European model, including Turkey, is elucidated through familism and clientelism. Demographic structure, family, work life, the double burden between paid and unpaid work, and post-pandemic work life data were analyzed using hierarchical clustering analysis and k-means clustering method. It was discovered that interviewees were divided into 4 clusters. The quantitative data from these 4 clusters were compared with qualitative data from in-depth interviews. Additionally, reciprocity analysis was conducted using the SPSS 25.0 program with variables of educational status, employment status, and childcare, and two-dimensional reciprocity maps were created. According to the research results, there is a parallel relationship between women's educational status and their participation in the labor force. It is observed that the participation rates of participants in trade unions are low, and in childcare, it is almost seen that the majority of participants rely on family members for care. Women are seen to actively participate in the labor market while simultaneously managing the double burden of household and care work indicating the continued dominance of a familial welfare regime.