Türkiye ve sınır komşularında Kuznets eğrisi

Abstract

Ekonomi alanında 1971 yılı Uluslararası Nobel Bilim adamı ödülünü almış olan iktisatçı Simon KUZNETS, iktisadi büyümenin toplumun sosyal, siyasi ve kültürel olarak büyümesinin gereği olmasından yola çıkarak iktisadi büyüklük ve gelir eşitsizlikleri alanında istatistik ve ekonomi alanında bilimsel literatüre katkısı olan çalışmalar yapmıştır. Sanayii devrimi ile birlikte devletler daha fazla mal ve hizmet üreterek, yüksek refah düzeyine ulaşmak açısından zenginleşmeyi amaç haline getirmiştir. Sanayi üretimindeki artış ise çevre kirliliği ve doğaya verilen zararı artırmıştır. Simon KUZNETS kişi başına düşen milli gelir düzeyi ile çevre koşullarının bozulması arasındaki ilişkiyi, ekonomik büyüme ile gelir dağılımı arasında grafiksel olarak “ters U” şeklinde Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi ile açıklamıştır. Hipotez iktisadi büyümenin ilk dönemlerinde gelir eşitsizliğinin artacağını fakat büyümenin devamında bir noktadan sonra gelir eşitsizliğinin azalacağını savunmaktadır. Bu tez çalışmasında, 2000-2022 arası dönem için Türkiye ve komşu ülkeleri için Çevresel Kuznets eğrisinin varlığı Panel Veri Analizi ile araştırılmıştır. Araştırma sonucunda verilere en uygun ülkelerde Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye için geçerli olduğu, diğer ülkeler açısından geçersiz olduğu tespit edilmiştir. Analizde, hipotezin geçerli olduğu ülkelerde kentleşme oranındaki artışın, hava kirliliğini arttırdığı tespit edilmiştir.

Economist Simon KUZNETS, who received the 1971 International Nobel Prize in Economics, conducted studies that contributed to the scientific literature in the field of statistics and economics in the field of economic size and income inequalities, based on the fact that economic growth is a necessity for the social, political and cultural growth of society. With the industrial revolution, states aimed to become richer in order to reach a high level of welfare by producing more goods and services. The increase in industrial production has increased environmental pollution and damage to nature. Simon KUZNETS explained the relationship between the level of national income per capita and the deterioration of environmental conditions with the Environmental Kuznets Curve Hypothesis, graphically in the form of an "inverted U" between economic growth and income distribution. The hypothesis argues that income inequality will increase in the early periods of economic growth, but after a point during the continuation of growth, income inequality will decrease. In this thesis study, the existence of the Environmental Kuznets curve for Turkey and its neighboring countries for the period between 2000 and 2022 was investigated with Panel Data Analysis. As a result of the research, it was determined that the Environmental Kuznets Curve Hypothesis was valid for Azerbaijan, Georgia and Turkey in the countries most suitable for the data, but was invalid for other countries. In the analysis, it was determined that the increase in urbanization rate increased air pollution in countries where the hypothesis was valid.