Kentsel toplu taşıma yolcularının bekleme sürelerine etki eden faktörlerin araştırılması: Denizli örneği

Abstract

Günümüzde nüfusun hızla artması ve kentlerde yoğunlaşması sebebiyle mevcut yerleşim yerleri ve yapılar yetersiz kalmakta ve yeni yerleşim alanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Yeni yerleşim yerleriyle birlikte yaşam alanlarının birbirinden uzaklaşması ve artan nüfus ile trafik sıkışıklığı ve trafikte oluşan gecikmeler daha da artmaktadır. İnsanların eğitim, iş, sağlık ve sosyal aktiviteler gibi ihtiyaçlarına ulaşabilmeleri için yoğun hareket etme istekleri trafik sıkışıklığına neden olmaktadır. Özellikle bireysel araç kullanımının artmasıyla trafik sıkışıklığı çözülmesi gereken önemli bir problem haline gelmiştir. Trafik sıkışıklığını azaltmanın önemli yollarından biri toplu taşıma sistemlerinin kullanımının yaygınlaştırılmasıdır. Gelişmiş ülkelerde trafik problemlerine çözüm üretmek ve çevre dostu olabilmek adına toplu taşımanın önemi bilinmekte ve toplu taşımanın yaygınlaştırılması için çalışmalar yapılmaktadır. İnsanların toplu taşımayı tercih etmelerini etkileyen birçok faktör olmakla birlikte yolcuların otobüs duraklarındaki bekleme süreleri önemli faktörlerden biridir. Günün önemli bir zamanını trafikte harcayan insanların duraklardaki bekleme süresinin azaltılması ve doğru tahmin edilmesi insanların toplu taşıma kullanımına olan bakış açılarını değiştirebilir ve toplu taşıma sistemlerinin kalitesini artırabilir. Bu tez çalışmasının amacı, literatürde yaygın olarak kullanılan yolcuların duraklardaki bekleme süresinin ardışık seferler yapan taşıtlar arasındaki sürenin (sefer aralığının) yarısı olduğu kabulünün araştırılmasıdır. Ayrıca bekleme süresinin yaş, seyahat amacı, otobüs bilgi sistemi kullanımı gibi faktörlerle arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı araştırılmıştır. Bunun için Denizli kentinde seçilen bazı otobüs duraklarında yolcuların bekleme süreleri ölçülerek, yolculara anket çalışması yapılmıştır. Elde edilen veriler istatiksel olarak analiz edildiğinde özellikle düşük sıklıklı otobüs seferlerinde yolcuların beklenen bekleme süresi ile gerçek bekleme süresi arasında oldukça büyük farklılıkların olduğu gözlemlenmiştir.

Today, due to the rapid increase in the population and its concentration in cities, existing settlements and structures are insufficient and new settlements are needed. With the new settlements, the existing transportation problems increase even more as the living spaces move away from each other and the population increases. People's desire to move intensively in order to reach their needs such as education, work, health and social activities causes traffic congestion. Especially with the increase in the use of individual vehicles, traffic congestion has become an important problem to be solved. One of the useful ways to reduce traffic congestion is to expand the use of public transportation systems. In developed countries, the importance of public transportation is known in order to solve traffic problems and to be environmentally friendly, and studies are carried out to expand public transportation. Although there are many factors that affect people's preference for public transportation, the waiting time of passengers at bus stops is an important component. Reducing and accurately estimating the waiting time of people who spend a significant part of the day in traffic can change people's perspectives on the use of public transportation and improve the quality of public transportation systems. The aim of this thesis is to investigate the widely used assumption in the literature that the waiting time of passengers at bus stops is half of the time between vehicles making consecutive trips (headway). It is also investigated whether there is a significant relationship between waiting time and factors such as age, travel purpose, bus information system usage. For this purpose, waiting times of passengers at some selected bus stops in Denizli city were measured and a questionnaire survey was conducted. After the data obtained were analyzed statistically, it was observed that there were significant differences between the expected waiting time of passengers and the actual waiting time, especially for low frequency bus services.