Türkiye ve düzey 2 bölgelerinde insani gelişme endeksi ve hoşnutsuzluk endeksi değerlerinin belirlenmesi ve analizi (2010-2022 dönemi)

Abstract

Bu çalışmanın amacı; 2010-2022 yılları için Türkiye ve 26 Düzey 2 Bölgesi temelinde gelişmişlik düzeyini ölçen İnsani Gelişme Endeksi değerleri ve yaşam memnuniyetini analiz eden Hoşnutsuzluk Endeksi değerlerini hesaplayarak alt bölgelerin ekonomik gelişmişlik sıralamasını sunmak ve bölgeler arasında karşılaştırmalı ekonomik ve sosyal değerlendirmeler yapmaktır. Çalışmada 2010 yılında Türkiye’nin çoğunluğunun orta düzey insani gelişmişlik değerine sahip olduğu; 9 Düzey 2 Bölgesi’nin yüksek düzey insani gelişme endeks değerine sahip olduğu görülmüştür. TR33 (Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak) Düzey 2 Bölgesi dışında Türkiye’nin batısının doğusuna göre daha yüksek düzey insani gelişmişlik değerine sahip olduğu tespit edilmiştir. Geçen 12 yılın ardından Türkiye’nin çoğunluğu yüksek düzey insani gelişmişlik değerine ulaşmışken aralarında 3 Düzey 2 Bölgesi’nin orta düzey insani gelişme endeks değerini koruduğu tespit edilmiştir. Çalışmada incelenen hoşnutsuzluk endeksi değerlerine bakıldığında; 2010 yılında Türkiye’nin yarısının ortalamanın altı diğer yarısının ortalamanın üstü hoşnutsuzluk düzeyine sahip olduğu görülmüştür. Genel olarak doğu ve güneydoğu bölgeleri ile Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Kocaeli gibi sanayi şehirlerinin içinde bulunduğu Düzey 2 Bölgelerinde ortalamanın üstü hoşnutsuzluk düzeyi oluşmuştur. 2021 yılına gelindiğinde; TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) ve TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) Düzey 2 Bölgeleri dışında Türkiye’nin doğu ve güneydoğusunun da ortalamanın üstü hoşnutsuzluk düzeyine sahip olduğu görülmektedir. Çalışılan 12 yıllık sürede hem Türkiye geneli hem de Düzey 2 Bölgelerinde insani gelişme endeksinin ve hoşnutsuzluk endeksinin artığı görülmüştür. Bu durum enflasyon ve işsizlik kaynaklı memnuniyetsizlik yaşanırken; sağlık, eğitim ve kişi başına gelir ölçütlerinde iyileşmeler olabileceği ve refah artışı yaşanabileceğini göstermektedir.

The aim of this study is to present the economic development rankings of sub-regions and make comparative economic and social assessments among regions by calculating the Human Development Index values, which measure the level of development, and the Misery Index values, which analyze life satisfaction, for Turkey and 26 Level 2 Regions for the years 2010-2022. The study found that in 2010, the majority of Turkey had a medium level of human development, while 9 Level 2 Regions had a high level of human development index values. It was determined that the western part of Turkey has a higher level of human development compared to the east, except for Level 2 Region TR33 (Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak). After 12 years, while the majority of Turkey reached high levels of human development, it was noted that 3 Level 2 Regions maintained medium level human development index values. Looking at the Misery Index values examined in this study; it was observed that in 2010, half of Turkey had a discontent level below the average, while the other half had a discontent level above the average. Generally, the eastern and southeastern regions, along with industrial cities like Ankara, Istanbul, Izmir, Adana, and Kocaeli, formed a discontent level above the average within Level 2 Regions. By 2021, it is seen that the eastern and southeastern regions of Turkey also had discontent levels above the average, except for Level 2 Regions TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) and TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis). During the 12-year period studied, both Turkey as a whole and the Level 2 regions experienced an increase in the Human Development Index and the Discontent Index. This suggests that while dissatisfaction stemming from inflation and unemployment continues, there may be improvements in health, education, and income per capita indicators, indicating a potential increase in welfare.