1841 tarihli nüfus defterine göre Kale-i Tavas kazası

Abstract

Osmanlı Devlet’inde askeri durumu ve vergi gelirlerini tespit etmek amacı ile nüfus sayımları yapılmıştır. Bu nüfus sayımları, bir bölgenin ekonomik durumunu (geçimlerini sağladıkları meslekler sayesinde), yaşayan halkın dini, ırkı, yaşı, engel durumları, demografik yapısı gibi birçok bilgiye ulaşılmasına olanak sağlamıştır. İlk nüfus sayımları askeriyedeki eksikliği gidermek amaçlı yapıldığı için sadece erkek nüfus sayıma dahil edilmiştir. Yapılan bu ilk sayımlar, Cumhuriyet Dönemi 1927 yılında sadece nüfus (kadın, erkek, evli bekar) öncelikli sayım yapılmasında temel oluşturmuştur. Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivinde yer alan 3177 numaralı, Aydın Eyaleti, Menteşe Sancağı, Tavas Yarangüme Nahiye Kazası, Müslim Defteri (29.12.1256) bu çalışmada ana kaynak olarak kullanılmıştır. Bu bölgenin ve bu defterin seçilme nedeni Mübahat Kütükoğlu’nun yapmış olduğu çalışmalar ile yıllara göre kıyaslama yapabilmektir. Defter 1057 sayfadan oluşup ilk sırada Hırka köyüne yer verilmiştir. Nüfus defterinde 46 köy belli bir sıraya uyulmadan yazılmıştır. Öncelikle defterin ait olduğu bölgenin tarihi antik çağlardan başlanarak günümüze kadar verilmiştir. Sonrasında transkripsiyon sonucu elde edilen köy verileri genel bir tablo şeklinde aktarılmış ve devamında Kütükoğlu’ndan alınan bazı veriler ile de karşılaştırma yapılmıştır. Arşiv belgesindeki bölgeye merkezlik yapmış olan Nefs-i Tavas ve Yarangüme köyleri incelenmiş; lakap, fiziksel özellikler, yaş, meslek ve engel durumları üzerinde durulmuştur. Diğer köylere ait veriler sadece genel tablolar üzerinden aktarılmıştır. 1841 yılına ait arşiv belgesini 1830 ve 1844 yıllarındaki arşiv belgelerinden elde edilmiş çalışmalarla karşılaştırma yapılmıştır. Köy sayılarının uyuşmadığı hatta bazı köylerin defterde yer almadığı, nüfus sayısında ise gözle görül bir farkın olmadığına rastlanılmıştır. Aynı şekilde benzer sayıda birden fazla lakabın uyuştuğuda gözlemlenmiştir.

Censuses were conducted in the Ottoman Empire to determine the military situation and tax revenues. These censuses provided access to a lot of information such as the economic situation of a region (through the professions they provided their livelihoods), the religion, race, age, disability status, and demographic structure of the population. Since the initial censuses were conducted to address the shortage in the military, only the male population was included in the count. These initial censuses laid the foundation for prioritizing only population (women, men, married, single) in the census conducted in the Republic Era in 1927. The Muslim Register (29.12.1256) of the Tavas Yarangüme Subdistrict of the Menteşe Sanjak of the Aydın Province, numbered 3177 in the Presidential State Archives of the Republic of Turkey, was used as the main source in this study. The reason for choosing this region and this register is to be able to make comparisons by years with the studies conducted by Mübahat Kütükoğlu. The register consists of 1057 pages, with Hırka village listed first. In the population register, 46 villages are listed without following a specific order. First, the historical background of the region to which the register belongs is provided from ancient times to the present day. Then, the village data obtained through transcription is presented in a general table format, followed by comparisons with some data obtained from Kütükoğlu. The villages of Nefs-i Tavas and Yarangüme, which served as centers in the region according to the archive document, were examined; nicknames, physical characteristics, age, profession, and disability status were emphasized. Data related to other villages were only presented through general tables. The archive document from 1841 was compared with studies obtained from archive documents from 1830 and 1844. It was found that the number of villages did not match, and some villages were not included in the register, while there was no significant difference in the population numbers. Similarly, it was observed that the same number of multiple nicknames matched.