İmar planı değişikliklerinde yargısal denetim ölçütleri üzerine bir analiz: İzmir deneyimleri (2018–2023)

Abstract

Bu tez çalışması, 2018-2023 yılları arasında İzmir metropoliten alanı merkez ilçelerinde yapılan imar planı değişikliklerinin yargısal denetim kararları açısından analizini amaçlamaktadır. Tez kapsamında İzmir’deki imar planı değişikliklerine dair idari yargı kararları incelenmiş, bu kararların kent planlama süreçlerine etkisi İzmir deneyimleri üzerinden değerlendirilmiştir. Bu çerçevede, tezin birinci bölümünde konunun ele alış biçimi, konu ve kapsamı tanımlanmış, literatür araştırması ve yöntem açıklamalarına yer verilmiş, sonrasında yaygın etki ve katma değer açıklanmıştır. İkinci bölümde ise mevzuat ve literatür bilgi eşliğinde kavramsal analizlere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise imar planı değişikliği konusunda yetkili–sorumlu kurum–kuruluşlara ilişkin kurumsal arka plan sorgulanmış, dördüncü bölümde ise imar planı değişiklikleri için yasal ve hukuksal arka plan değerlendirilmiştir. Beşinci bölümde İzmir örneğinde 2018–2023 dönemini kapsayan idari yargı kararları gerekçe analizi, konu analizi, mekânsal analiz ve taraf analizi olmak üzere kategorize edilerek değerlendirilmiştir. Bu analizler, imar planı değişikliklerinin temel olarak mekânsal gereklilikler, sosyal donatı alanlarının düzenlenmesi, ulaşım düzenlemeleri ve yapı yoğunluğu talepleri üzerinde odaklandığına işaret etmektedir. Son bölümde ise İzmir deneyimlerinden elde edilen verilere dayalı olarak imar planı değişikliklerinin yargısal denetimine ilişkin nesnel denetim ölçütleri seti önerilmiştir. Tez çalışmasının sonucunda ortaya konan nesnel ölçtüler setinin imar planı değişikliklerine ilişkin yargısal denetim süreçleri için kolaylaştırıcı ve yönlendirici olabileceği, bu açıdan, imar planı değişikliklerinin çözümüne ve karar alma–verme süreçlerine teknik yönden katkı sunabileceği düşünülmektedir.

This thesis aims to analyze the zoning plan modifications between 2018 and 2023 that they were made in İzmir Metropolitan Areas at downtown and its environs in especially according to the judicial review decisions. In this framework, the administrative judicial decisions regarding relating with zoning plan modifications is examined, and the impacts of these decisions on urban planning processes is evaluated based on İzmir experiences. In the first chapter, it is defined scope and objective of the thesis, and also it is explained literature review and methodological framework. After that it is emphasized the widespread effects and added value. In the second chapter, it is mentioned that conceptual analysis with the literature review and the legislation knowledge. As the third chapter as named institutional analysis is examined the authority-responsibility status relating with the zoning plan modifications. After that in the fourth, it is evaluated the legal and judicial background of zoning plan modifications. As fifth chapter is focused on the analysis of the judicial decisions relating with İzmir experiences. In context of this analysis, the judicial decisions extending from 2018 to 2023 in the İzmir are evaluated in classification as the rational analysis, contextual analysis, spatial analysis, the party analysis. These analyses in İzmir are indicated that the zoning plan modifications mainly is focused on the themes composed of spatial requirements or necessities, the planning of the social facilities, the transportation regulations, and building densities demands. And the last chapter, it is proposed a set that it can be used as objective judicial audit criteria for zoning plan modifications as depending on data getting from İzmir experiences. The result of this thesis, it is considered that the proposed judicial audit criteria set can be guiding and facilitating for the judicial review processes on the zoning plan modifications, in the respect, it can be contributed in terms of technical reviews to the solution of disputes and decision-making process relating with zoning plan modifications.