Gılgamış destanı’ndan demeter’e ilahi’ye ormanlar

Abstract

Gılgamış Destanı, toprağı işleyebilmek için çok sayıda kanal inşa ederek yerleşimlere su ulaştırmış olmasıyla da kendini gösteren, sıra dışı entelektüel ve organizasyonel becerilere sahip okuryazar bir halkın çevresel sağduyuyla ördüğü insanlığın ilk destanıdır. Sümer kent devleti Uruk’un üçte ikisi tanrı üçte biri ölümlü kralı Gılgamış’ın yaşam öyküsü üzerine kurulu olan Destan, bir ormanın kesilip tümüyle yok edilişini görünür kılan ilk metindir. Öte yandan, Hellenistik Dönem’de Kallimakhos tarafından yazılmış bir şiir olan Demeter’e İlahi’de ise Erysikhton adındaki bir Thessalia prensi tarafından yemyeşil bir korunun kesilip talan edilişi asıl mesele olarak sunulmuştur. Bu makalede her iki edebi eser kendi zamanlarının atmosferinde spesifik olarak değerlendirilerek, hem Gılgamış Destanı hem de Demeter’e İlahi’nin çevresel sorunlara yönelik edebi tepkilerin söz konusu sorunların kökeni kadar eski olduğunu gösteren öğretici ögelerle dolu özgün birer uyarı metni olduğu ortaya koyulmaya çalışılacaktır.