Liberalizmde Hobbes: gerilim ve ikilikler

Abstract

Liberalizm, modern bir ideoloji olarak ortaya çıktığı dönemden itibaren çeşitli koşullara uyarlanarak varlığını sürdürmektedir. Liberalizmin, temel argümanları sabit kalmakla birlikte, günümüze dek birçok düşünce ve ideolojiye eklemlenmesi onu türdeş olmayan bir teori haline getirmiştir. Çeşitli ölçütler çerçevesinde yapılan tartışmalarda liberalizm, farklı iyi hayat anlayışlarına ilişkin olarak genellikle iki ana eksen içinde değerlendirilmiştir. Bir tarafta, içeriği değişen yorumlara maruz kalabilen belli bir iyi hayat anlayışını liberalizmin zorunlu koşulu olarak kabul eden kapsamlı liberalizm ekolü; diğer tarafta ise farklı iyi hayat anlayışlarının bir arada yaşayabileceği çerçeve arayışı içinde olan siyasal liberalizm ekolü yer almaktadır. Modern dünyada farklılıkların belirginleşmesiyle liberalizmin meşruluğunun sorgulanması ve liberalizme yönelik eleştirilerin artması iki eksen arasında gerilim ve çelişkileri artırmıştır. Thomas Hobbes liberal düşüncenin henüz doğmadığı ama tarihsel olarak öncüllerinin oluştuğu bir dönemde eserlerini vermiş olmasına rağmen liberalizmin meşruluk arayışlarındaki kritik meseleler açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Hobbes ve liberalizm arasındaki ilişkinin ele alınma amacı, Hobbes’un liberalliği ve liberalizmin iki ana ekseni içindeki konumu tartışmalarının, liberalizmin kendi gerilim ve ikiliklerinin analizine imkân sağlamasıdır. Bu analiz, metodoloji, bireycilik, güvenlik-özgürlük denklemi, sözleşme düşüncesi ve tarafsızlık temaları üzerinden yapılmıştır.