Sürdürülebilir tüketim ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Artan nüfus, yoğunlaşan sanayileşme ve aşırı tüketimin yol açtığı çevresel tahribat, insan yaşamını tehdit eden boyutlara ulaşmıştır. Sürdürülebilir tüketim davranışlarının teşvik edilmesi ve mevcut tüketim davranışlarının sürdürülebilir tüketim davranışlarına dönüştürülmesi, kaynakların verimli kullanımı ve çevresel tahribatın azaltılması açısından büyük önem taşımaktadır. Bireylerin sürdürülebilir tüketim algılarının ve eğilimlerinin ölçülmesi, mevcut tüketim davranışlarını dönüştürmeyi amaçlayan kurum ve kuruluşların, hedeflerine ulaşmaları için gerekli stratejileri geliştirmelerine imkân sağlayacaktır. Bu çalışmanın amacı, sürdürülebilir tüketim algılarının ve eğilimlerinin ölçülmesine imkân tanıyan Quoquab ve Mohammad (2020) tarafından geliştirilen sürdürülebilir tüketim ölçeğinin geçerlik ve güvenirliğini inceleyerek Türkçeye uyarlamaktır. Orijinal ölçekte yer alan maddeler çeviri-ters çeviri yöntemi kullanılarak Türkçeye çevrilmiştir. Çevirisi yapılan ölçek, kolayda örneklem yöntemiyle seçilen 485 kişiye uygulanmıştır. Verilerin analizine madde toplam korelasyon analizi ile başlanmış, ardından paralel analiz yöntemi kullanılarak açımlayıcı faktör analizi (AFA) uygulanmıştır. AFA sonucu elde edilen üç faktörlü 16 maddeli yapı, doğrulayıcı faktör analizi ile incelenerek geçerli bir ölçüm modeli elde edilmiştir. Üç faktör toplam varyansın %58,12’sini açıklamaktadır. Ölçeğin tümü için iç tutarlılık katsayısı (Cronbach alfa) 0,87 olarak hesaplanmıştır. Elde edilen model, ayırıcı ve yakınsama geçerliği açısından test edilmiştir. Ulaşılan bulgular, ölçeğin Türkçe formunun geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğunu göstermektedir. Çalışmada Türkçeye uyarlanan ölçeğin, Türk tüketicilerin sürdürülebilir tüketim eğilimlerinin ölçülmesi konusunda yapılacak çalışmalara katkı sağlaması beklenmektedir.