Kültürel ögelerin ve karakter isimlerinin kaynak dilden erek dile çevirisi: İngilizce-Türkçe çeviri örneği

Abstract

Farklı bir kültür ve dilden yapılan çocuk kitabı çevirileri, okuyucuların farklı bir kültüre maruz kalması ve kendi kültürlerini keşfetmeleri sürecinde önemli bir rol oynar. Çocuk kitaplarının kaynak dilden hedef dile çevrilmesi, çocukların küreselleşen ve küçülen dünyamızda farklı kültürleri anlamalarına ve bu anlayışı genişletmelerine olanak tanır. Kültürel uyum ve hayal dünyasının korunması önemlidir. Özellikle Alice Harikalar Ülkesinde’nin Türkçeye çevirisi, kültürel ögelerin aktarılması bakımından önemli veriler içermektedir. Bu nedenle, Burian’ın 1946 yılında yapmış olduğu çeviride yiyecek, hayvan ve karakter isimleri bu çalışmamızın odak noktasını oluşturmaktadır. Çalışmamızın kuramsal çerçevesini oluşturan Davies (2003) ve Öztemel Akbay ile Metin Tekin'in (2018) çalışmaları da kültürel ögelerin incelenmesi bakımından araştırmamıza rehberlik etmektedir. Kaynak eser, Lewis CARROL'ın orijinal metni olup, incelenen çeviri 1946 MEB baskısıdır. Araştırmamız, çocuk edebiyatındaki kültürel çeviri önemini vurgulayarak çocukların kültürel çeşitlilikle tanışmasına yardımcı olmayı hedeflemektedir. Ayrıca bu araştırmada, Öztemel Akbay ve Metin Tekin’in (2018) çalışmalarından farklı olarak ve Kumcu’nun (2008) makalesine benzer bir şekilde kültürel ögeler içerisinden yiyecek ve hayvan isimleri, nesne, sıfat, zarf, tamlamalar ve karakter isimlerine odaklanarak tek bir Türkçe çeviri metninin içindeki çeviri yöntemleri incelenmiştir. Bu bağlamda, Kumcu’nun (2008) kültürel motifler açısından karşılaştırmalı çeviri eleştirisi ile de kültürel öge ve çeviri strateji farklılıkları ele alınmıştır.

Translations of children's books from different cultures and languages play an important role in the process of exposing readers to a different culture and discovering their own culture. Translating children's books from the source language to the target language allows children to understand and expand their understanding of different cultures in our globalizing and shrinking world. Cultural harmony and preservation of the world of imagination are important. In particular, the translation of Alice in Wonderland into Turkish contains important data in terms of transferring cultural elements. Therefore, the names of food, animals and characters in the translation made by Kısmet Burian in 1946 constitute the focus of this study. The studies of Davies (2003) and Öztemel Akbay and Metin Tekin (2018), which constitute the theoretical framework of our study, also guide our research in terms of examining cultural elements. The source work is Lewis Carroll's original text, and the translation examined is the 1946 MEB edition. Our research aims to help children become acquainted with cultural diversity by emphasizing the importance of cultural translation in children's literature. However, in this research, unlike the studies of Öztemel Akbay & Metin Tekin (2018) and similar to Kumcu's (2008) article, the translation techniques within a single Turkish translation text were examined by focusing on food and animal names, objects, adjectives, adverbs, phrases and character names among cultural elements. In addition, Kumcu's (2008) comparative translation critique in terms of cultural motifs and the differences in cultural elements and translation strategies were discusse