Stratonikeia Kuzey Şehir Kapısı Girişleri ve Kült Bağlantıları Üzerine Değerlendirmeler

Abstract

Stratonikeia kentinin en görkemli yapılarından birisi günümüzde “Stratonikeia Kuzey Şehir Kapısı” olarak isimlendirilen şehrin kuzeydeki iki giriş ve bunun arasındaki nymphaiondan oluşan anıtsal kapıdır. Stratonikeia’nın Hekate ve Panamaros kutsal alanlarında çok büyük festivaller düzenlenmiştir. Kutsal alanlarda başlayan bu festivaller Stratonikeia ile ilişkili olarak düzenlenmekte ve ritüeller Stratonikeia Kuzey Şehir Kapısı’ndan geçen alaylar eşliğinde kentte devam etmektedir. Bu nedenle törenlerin bir bölümü şehirde, bir bölümü kutsal yolda ve diğer kısımları ise kutsal alanlarda yapılmıştır. Hekate kültü ile bağlantılı “Triakades” ve “Genethlia” festivalinin yanı sıra “Kleidos agoge” ve “Hekatesia-Romaia” isimli iki önemli festivalin yapıldığı bilinmektedir. Bu festivallerde özellikle “Hekatesia-Romaia”da Stratonikeia, “Roma Thea Euergetes” (Hayırsever Tanrıça), Hekate Soteira Epiphaneia (Açık Kurtarıcı) için ortak festival düzenleyerek “Asylia”ı kabul eden 57 şehrin katılımını sağlamıştır. Zeus Panamaros kültüyle ilgili üç festival düzenlenmektedir. Bunlardan Komyria ve Heraia Panamaros Kutsal Alanın’da, Panamareia ise Stratonikeia kentinde kutlanmaktadır. Panamareia festivaline katılan şehirlerin tam listesi henüz bilinmese de Stratonikeia’nın ikinci defa birçok şehrin katılımıyla küresel boyutta Panamareia festivaline ev sahipliği yapmış olduğu anlaşılmaktadır. Stratonikeia Kuzey Şehir Kapısı’nın batı tarafının Hekate, doğu tarafının ise Zeus Panamaros girişi olarak ayrılarak kentin iki kutsal alanına atfedildiği anlaşılmaktadır. İki girişli şehir kapısı örneğinin azlığı, bilinen şehir devletlerine bağlı olan iki kutsal alanın bulunmamış olması ile ilişkilendirilmektedir. Bu bağlamda Stratonikeia Kuzey Şehir Kapısı’nın da şehir ve kutsal alanlar arasındaki ilişkisi, festivaller boyunca şehrin sakinleri ile diğer şehirlerden gelen katılımcılar üzerindeki etkisi, anlamı ve sembolik işlevi bu çalışmada ele alınmıştır.