Döviz Kuru ve Ticaret Dengesi: Türkiye Örneği

Abstract

Döviz kuru ve ticaret dengesi arasındaki teorik ilişki, Marshall-Lerner Koşulu ve J-eğrisi hipotezi ile açıklanmaktadır. Yerel paranın reel olarak değer kaybetmesi ihracatı daha ucuz, ithalatı ise daha pahalı hale getirmekte ve dolayısıyla ticaret dengesi iyileşmektedir. Marshall-Lerner Koşulu, yerel paranın reel olarak değer kaybetmesinin başarısının ithalat ve ihracat talep esnekliklerinin toplamının birden büyük olup olmadığına bağlı olduğunu ifade etmektedir. Bunun yanında, yerel paranın reel olarak değer kaybetmesinin ticaret dengesi üzerinde hemen bir etki yaratmadığı, aksine ticaret dengesini uzun vadede iyileştirmeden önce kısa vadede kötüleştireceğini ileri sürülmektedir. Devalüasyonun zaman içerisinde ticaret dengesini nasıl etkilediğini yansıtan Marshall-Lerner Koşulunun dinamik görünümünü ifade eden bu durum J-eğrisi hipotezi olarak adlandırılmaktadır. Çalışmada, 2010:1-2022:12 döneminde Türkiye’de döviz kuru ve ticaret dengesi arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmaktadır. Kullanılan değişkenler arasında asimetrik ilişkinin bulunması nedeniyle, döviz kuru ve ticaret dengesi arasındaki ilişki Doğrusal Olmayan Gecikmesi Dağılmış Otoregresif Model (NARDL) yaklaşımı ile incelenmektedir. Çalışmada ulaşılan sonuçlar, Türkiye’de inceleme döneminde J-eğrisi hipotezinin geçerli olduğunu ortaya koymaktadır.