Türk pırasa (allium ampeloprasum l.) genotiplerinden üretilen ginogenik bitkilerin karakterizasyonu ve biyoinformatik açıdan incelenmesi

Abstract

Allium ampeloprasum ile genotipten ginogenik bitki üretilmiş ve bunlara hangi şartların etkilediği belirlenmiştir. Bu türde ginogenesis uyartımına en uygun medyaların %0,22 ginogenik bitkicik üretilen BDSD (2,4-D ve 100 g/l sukroz) ve %0,21 ginogenik bitkicik üretilen BDSA, somatik sürgün uyartımı için en uygun meydanında %5,50 somatik sürgün üretilen BDSC olduğu bulunmuştur. Bu sonuçlar A. ampeloprasum türünde de ginogenesis uyartımı ve somatik sürgün uyartımında medyanın ve genotipin güçlü etkilerinin olduğu belirlenmiştir. Bu bitkilerin ginogenik açıdan incelenmesi sonucunda A. ampeloprasum bitkilerin çoğunlukla diploid bir kısmının da tetraploid olduğu göstermiş ve bu genetik özelliğin araştırılması için yöntemler tartışılmıştır. Bu tez çalışmasında yer alan materyallerinin hepsi ginogenesis ve somatik sürgün uyartımına cevap vermişlerdir. Elde edilen veriler yenilebilir Allium türlerinde yapılmak istenen ıslah ve klonal çoğaltım uygulamalarının in vitro düzeyde gerçekleştirilebilmesinin mümkün olduğunu göstermektedir. Bu tez çalışması bu yönüyle ülkemizde yenilebilir Allium biyoteknolojisi ile ilgili ginogenik olarak bitkiler üretilmesi gösterilmiş ve bunların genetik açısından incelenmesi ve ilgili yöntemler ileriye yönelik çalışmaların planlanması açısından tartışılmıştır. Ülkemiz bitki türlerin ekonomik açısından öneme sahip türeler benzer yöntemlerle üretilmesi, bunların genetik ve biyoinformatik açıdan incelenmesinin önemi vurgulanmıştır.

Gynogenic plants were produced from Allium ampeloprasum genotypes and the conditions affecting them were determined. It was found that the most suitable media for ginogenesis stimulation in this species were BDSD (2,4-D and 100 g/l sucrose), which produced 0.22% ginogenic plants, and BDSA, which produced 0.21% ginogenic plants, while the most suitable media for somatic shoot stimulation was BDSC, which produced 5.50% somatic shoots. These results indicate that media and genotype have strong effects on ginogenesis induction and somatic shoot induction in A. ampeloprasum species. As a result of the ginogenic analyses of these plants, it was shown that A. ampeloprasum plants are mostly diploid and some of them are tetraploid and methods to investigate this genetic feature are discussed. All materials in this thesis responded to ginogenesis and somatic shoot stimulation. The data obtained show that it is possible to realise the desired breeding and clonal propagation applications in edible Allium species at the in vitro level. In this aspect of this thesis study, the ginogenic production of plants related to edible Allium biotechnology in our country has been demonstrated and their genetic study and related methods have been discussed in terms of planning future studies. The importance of producing economically important plant species in our country with similar methods and their genetic and bioinformatic analysis was emphasised.