Arapça’da Te’nis ve Tezkir Olgusu

Abstract

Arapçada eril ve dişil, müzekker ve müennes kavramlarıyla karşılık bulmuştur. Arap dilinde bu kavramların ayrımı sözcüklere de sirayet etmiştir. Arap dili, bu hususun ihmalini veya atlanmasını asla kabul etmez. Bunun korunması, iki cinsin karışmaması demektir. Bu kural konuşan ve muhatap arasındaki dil iletişimini düzgün olarak sağlamakla kalmamış, anlaşılmazlık ve şüphelerden uzak olmasını temin etmiştir. Bu ayrım kesin olmamakla birlikte Arapçanın doğuşuyla başlamış ve bazı aşamalardan geçerek ihtiyaca göre olgunlaşıp gelişmiştir. Bu durum Arap sözlüğünün hacmi göz önüne alındığında, dili kullananlar için kolaylık ve sadelik sağlamıştır. Ayrıca dilin verimliliğine üst düzeyde olumlu katkıda bulunmuştur. Diğer taraftan dil bize eşyalarda mecâzî eril ve dişil ayrımına işaret ederken, kendisi bu durumun sebebini açıklamada yetersiz kalmakta, bu durumu “kanûnu’l-hamli ala’l-ma‘nâ” diye isimlendirilen yorumlamayla açıklamaya çalışmaktadır. Bu çalışmada müzekker ve müenneslik kavramlarının tanımı, bu ayrımın gerekçeleri ve dil sahiplerinin uygulamaları anlatılmıştır.