The Late Chalcolitch Period in the Upper Dicle Region Within the Pottery of Türbe Höyük

Abstract

Mezopotamya düzlükleri kuzey yönünde Güneydoğu Anadolu Toros Dağları ile sınırlanır. Bu topografik engelin güneyinde batı-doğu yönünde Dicle Nehri akar. Cizre'den Türkiye sınırlarını terk eder. Türkiye sınırları içerisindeki Dicle Nehri vadisi ve bu vadiye bağlanan vadi sistemleri Yukarı Dicle Bölgesi olarak adlandırılmaktadır. Türbe Höyük Yukarı Dicle Bölgesine bağlanan vadilerden biri olan Uluçay(Botan) Vadisinde yer almaktadır. Yerleşimde yürütülen arkeolojik kazılar höyüğün Neolitik Dönemden itibaren iskan edildiğini göstermektedir. Höyüğün Neolitik Dönemden sonra Geç Kalkolitik ve Orta-Geç Tunç Çağlarında iskan görmüştür. Türbe Höyük'te Geç Kalkolitik Dönem belirli kesimlerinde korunmuş az sayıdaki mimari yapı ve çok sayıda çanak çömlek ile temsil edilmektedir. Geç Kalkolitik Dönem dolgularında ortaya çıkartılan çanak çömleklerden yalın ve boya bezemeli örneklerden oluşmaktadır. Coba çanakları ve spring ware olarak adlandırılan Geç Kalkolitik Döneme özgü örnekleri de içeren Türbe Höyük çanak çömlek envanteri Yukarı Dicle Bölgesindeki birçok yerleşimde bulananlar ile benzerlik göstermektedir. Ayrıca Kuzey Irak ve Kuzey Suriye'deki yerleşimlerde ve Fırat Vadisi boyunca kuzeye doğru birçok höyükte ortaya çıkartılmış çanak çömlekler ile de benzerlikler sergilenmektedir. Çok geniş bir coğrafyada benzerleri bulunan Türbe Höyük Geç Kalkolitik Dönem çanak çömlekleri dönemin Geç Kalkolitik 1 ve Geç Kalkolitik 2 olarak adlandırılan evrelerine tarihlenmektedir.

The Mesopotamian plains are bounded to the north by the Taurus Mountains of south-eastern Anatolia. South of this topographical barrier, the Tigris River flows in a west-east direction, leaving the borders of Turkey at Cizre. The Tigris valley within the borders of Turkey and the valley systems connected to this valley are called the Upper Tigris region. Türbe Höyük is located in Uluçay (Botan) Valley, one of the valleys connected to the Upper Tigris Region. Archaeological excavations carried out in the settlement show that the mound has been inhabited since the Neolithic period. After the Neolithic period, the mound was inhabitef during the Late Chalcolithic and Middle and Late Bronze Ages. The Late Chalcolithic period at Türbe Höyük is represented by a few architectural structures preserved in certain parts of the mound and a large number of pottery sherds. The pottery recovered from the Late Chalcolithic fills consists of plain and painted decorated wares. The pottery inventory of Türbe Höyük, which also includes the so-called coba bowls and sprig wares, shows similarities with those found in many settlements in the Upper Tigris region. It also shows similarities with pottery from settlements in northern Iraq and northern Syria, and from many of the mounds along the Euphrates valley to the north. The Late Chalcolithic sherds from Türbe Höyük, which are found over a very wide geographical area, have been dated to the Late Chalcolithic 1 and Late Chalcolithic 2 phases of the period.