Girişim sermayesi (özel sermaye) finansman modeli ve Türkiye için bir uygulama

Abstract

Girişim sermayesi finansman modeli, yüksek büyüme potansiyeline sahip ancak geleneksel finansal kaynaklara erişimi sınırlı olan işletmelere sermaye sağlarken; yatırımcılarına da uzun vadeli yüksek getiri vaat eden bir mekanizmadır. Bu model, yenilikçi ürünler geliştirme, yeni pazar ve müşterilere erişim, profesyonel yönetim gibi fırsatlar sunarak işletmelerin büyümesini ve kurumsal kapasite artışını destekler. Aynı zamanda, ülke ekonomisi açısından girişimcilik, istihdam yaratma ve ekonomik büyüme gibi alanlarda önemli bir rol oynar. Girişim sermayesi finansmanından beklenen başlıca etkiler, şirketlerin likidite, sermaye yapısında iyileşme, net kârlılıkta artış ve nihai olarak, bu olumlu gelişmelerin piyasadaki yansımasıdır. Spekülatif etkilerden kaçınılarak, piyasanın portföy şirketlerinin reel durumunu fiyatlaması, sistemin güvenilirliği ve devamlılığı için kritik öneme sahiptir. Yatırımlardan beklenen bu etkiler, tezin cevap aradığı temel soruları oluşturmaktadır. Bu çerçevede, Türkiye'de girişim sermayesi yatırımlarının durumu incelenmiş ve yatırım alan portföy şirketlerinin finansal oranlarındaki değişimler, hisseleri Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlerin 2009-2022 dönemi finansal verileri kullanılarak, Farkların Farkı metodolojisiyle analiz edilmiştir. Portföy şirketleri yatırım tarihlerine göre gruplandırılarak finansal verileri, kontrol grubu ve yatırım öncesi duruma göre mukayese edilmiştir. Bu bağlamda kademeli benimseme ve heterojen etkileri modele dahil eden güncel yaklaşımlar olan Callaway & Sant’anna (2021) ile Sun & Abraham (2021) yöntemleri ile ekonometrik analiz gerçekleştirilmiş ve sonuçlar yorumlanmıştır. Sonuçlar, likidite ve ticari borç vadelerinde iyileşme gibi kısmi olumlu gelişmelere karşın; sermaye yapısında dönüşüm, satış yönetimi stratejilerinin net kârlılığa yansıması gibi temel beklentilerde negatif etkileri desteklemektedir. Dolayısıyla, Türkiye’de belirtilen zaman aralığında yapılan girişim sermayesi yatırımlarının beklenen etkileri oldukça sınırlı düzeyde karşıladığı belirtilebilir. Tezin önemli bulgularından bir diğeri, piyasadaki fiyatlama davranışlarında otaya çıkmıştır. Bu çerçevedeki bulgular, piyasada bu yatırımların, genel olarak reel finansal durum yeterince analiz edilmeden daha ziyade yatırım almanın fiyatlandığına işaret etmektedir. Bu kapsamda regülatörlerin özellikle bireysel yatırımcıları, asimetrik bilgi ve spekülatif etkilerden korumak için önlem almaları gerektiği ve çoğunlukla erken sinyal niteliğinde olan akademik çalışmaların ve ampirik uygulamaların artması gerektiği vurgulanmıştır.

The private equity financing model is a mechanism that provides capital to businesses with high growth potential but limited access to conventional financial resources, while offering investors the promise of long-term high returns. This model supports business growth and corporate capacity expansion by providing opportunities such as the development of innovative products, access to new markets and customers and professional management. It also plays a significant role in areas such as entrepreneurship, job creation, and economic growth within the national economy. The main expected effects of private equity financing include improvements in liquidity, capital structure, net profitability and ultimately, the market reflection of these positive developments. It is critical for the market to price the real situation of portfolio companies, avoiding speculative effects to ensure the reliability and sustainability of the system. These expected effects from investments constitute the fundamental questions that this thesis aims to address. In this framework, the status of private equity investments in Turkiye has been examined and changes in the financial ratios of the portfolio companies that received investments were analysed using the Difference-in-Differences methodology, with financial data of companies listed on Borsa Istanbul in the period 2009-2022. Portfolio companies were grouped according to their investment dates and their financial data were compared with a control group and the pre-investment condition. In this regard, an econometric analysis was conducted by using recent approaches of Callaway & Sant'Anna (2021) and Sun & Abraham (2021), which incorporate staggered adoption and heterogeneous effects into the model and results were interpreted. Despite partial positive developments like the ones in liquidity and commercial debt maturities, the results support negative effects on key expectations, such as capital structure transformation and the impact of sales management strategies on net profitability. Therefore, the private equity investments in Turkiye during the specified period achieved the expected effects to a rather limited extent. Another key finding emerged in the market pricing behaviour. The related results indicate that these investments are typically priced based on receiving investment, rather than a thorough analysis of the actual financial situation. In this context, it is emphasized that regulators need to take action to protect especially individual investors from asymmetric information and speculative effects and academic studies and empirical applications, which often serve as early signals, should be increased.