Alevilikte Kut Kavramının Varlık Alanı Olarak Ocak Sistemi

Abstract

Kut, Türk kültür evreninde, kaynağı yaratıcıya referans verilen özel güç türünü karşılamak üzere kullanılan bir kavramdır. Türk mitik düşünce evresinden günümüze dek muhafaza edilmiş olan kut inanışı, Türklerin evreni, insanı ve varlıkları yaratıcı merkezli okuma ve konumlandırma temayülünün sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Yaratıcıya ait hudutsuz gücün yeryüzünde çeşitli varlıklar aracılığıyla temsil edildiği inancı, kut kavramına kaynaklık eder. Alevi inanç sistemi de sistemi oluşturan parçalar göz önünde bulundurulduğunda, kut kavramının son derece önemli olduğu bir yapı sergiler. Aleviliğin merkezinde ocak sistemi yer alır ve ocak sistemi de varlığını, kut kavramına borçludur. Yaratıcıdan aldığına inanılan gücü yansıtan ve üleştiren kutlu inanç temsilleri, ocak sisteminin varlık sebebidir. Bu çalışmada, Alevi inanç sistemindeki ocak yapılanmasının kut kavramı üzerinden okunması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, ilk adımda kut kavramı hakkında bilgi verildikten sonra, Alevi inancında ocak geleneği ve bu geleneğin kut kavramı ile olan ilişkisi ele alınarak inanç sistemindeki kutlu şahsiyetler üzerinde durulmuştur.