Özel gereksinimli bireylerin giysi tasarımları konusunda yapılan akademik çalışmalara yönelik alan yazın taraması

Abstract

Bu çalışmada özel gereksinimli bireylerin giysi seçimi, ergonomik giyim tercihleri ve tasarım kritikleri gibi konu başlıklarını içeren alan yazın çalışmaları taranarak derleme çalışması yapılması amaçlanmıştır. Çalışma, alanında sınırlı kaynaklar içeren ‘engelli giyim’ konusu üzerinde yapılması bakımından önemli bulunmaktadır. Araştırmanın örneklemini 2004 – 2024 yıllarında Türkçe ve İngilizce dillerinde yayınlanan ‘Özel Gereksinimli Bireyler İçin Giysi Tasarımı’ konu başlıklı çalışmaları kapsayacak şekilde farklı anahtar kelimeler ile yapılan araştırmalar sonucu ulaşılan 51 alan yazın çalışması içerisinden belirlenen kriterlere göre seçilen 43 akademik tez ve makale çalışması oluşturmaktadır. Bu bireylerin fizyolojik vücut yapısı gereği standart üretilen hazır giyim ürünlerini kullanırken sorun yaşadığı yapılan akademik çalışmalar sonucu ortaya konulmuştur. Ancak bu bireylere yönelik yapılan ergonomik giysi tasarım araştırmalarının genelde kadın gruplar üzerinde yapıldığı; erkek ve çocuk gruplar üzerinde yapılan çalışmaların daha kısıtlı kaldığı gözlemlenmiştir. Yapılan araştırma sonucuna göre dezavantajlı grup olan bu bireylerin giysilerine yönelik yapılacak çalışmalarda daha önceki araştırmalardan elde edilen veriler ile giysi tasarım kritikleri göz önüne alınarak, giysi numune üretim çalışmalarına daha çok yer verilmesi ve kadıngiyim üzerine yapılan çalışmalar baz alınarak erkek, bebek/çocuk giyim alanında da çalışmalar yapılması önerilmektedir.

It is aimed in this study to carry out a compilation study by reviewing the literature studies on topics such as clothing selection, ergonomic clothing preferences and design criteria of individuals with special requirements. The study is significant in terms of being carried out on the subject of 'disabled clothing', which has limited resources in the field. The sample of the study comprises 43 academic thesis and article studies selected according to the criteria determined among 51 literature studies reached as a result of researches with different keywords to include the studies on 'Clothing Design for Individuals with Special Requirements published in Turkish and English between the years of 2004 and 2024. It has been revealed as a result of academic studies that individuals with special requirements have issues using ready-to-wear clothing products produced as standard due to their existing physiological body structure. However, it has been also found that ergonomic clothing design studies for these individuals have been generally conducted on adult, female groups while studies on male and infant / child groups are more limited. It is recommended in line with the results of the research that the data obtained from previous researches and clothing design criteria should be taken into consideration and more clothing sample production studies should be included in the studies to be carried out on the clothing of these disadvantaged individuals and in addition, studies should be carried out in the field of men's and baby / child clothing based on the studies on women's clothing.