Küresel Enerji ve Metal Emtia Piyasaları ile Pay Senedi Piyasaları Arasındaki Dinamik İlişkilerin İncelenmesi: Türkiye Örneği

Abstract

Son yıllarda emtia fiyatlarında yaşanan dalgalanmaların hem küresel ekonomi hem de ulusal ekonomiler üzerinde ciddi etkileri gözlemlenmiştir. Emtia fiyatlarındaki artışlar, ekonomik ve siyasi krizlerin etkisini artıran, hatta bazı durumlarda krizlere yol açan bir unsur halini almıştır. Hisse senedi piyasalarının ekonomik büyümedeki kritik rolü ise emtia fiyatlarının pay senedi fiyatları üzerindeki etkisini incelemeyi gerekli kılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, 13.10.2013-02.06.2024 tarihleri arasındaki haftalık frekansta verileri kullanarak, Brent ham petrol, altın, gümüş, kurşun, alüminyum, bakır ve nikel gibi uluslararası emtia fiyatları ile BIST 100 ve BIST Sınai Endeksi arasındaki nedensellik ilişkilerini Türkiye örneğinde incelemektir. Toda-Yamamoto ve Fourier Toda-Yamamoto nedensellik analizlerinin kullanıldığı çalışmadan elde edilen sonuçlar, BIST Sınai ve Brent petrol arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi, BIST Sınai’den kurşuna doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi ve BIST 100’den kurşuna doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu göstermiştir. Elde edilen bu ampirik bulgulara göre yatırımcıların, portföylerinde daha dengeli ve çeşitlendirilmiş stratejiler oluşturarak risk yönetimini daha etkin bir şekilde gerçekleştirebilecekleri önerilebilir. Bu yaklaşımlar, yatırımcıların risklerini minimize ederken getirilerini maksimum seviyeye çıkarmalarına olanak tanıyabilir. Özellikle kriz dönemlerinde, piyasa dalgalanmalarının olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik stratejik planlamalar için bu bilgi önem arz edebilir.