Giovanni Brindesi’nin Mesire Konulu Eserlerinde Doğulu Kadın İmgesi

Abstract

19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda kültürel etkileşimin ve sanatsal faaliyetlerin hız kazandığı bir dönem olması açısından önemlidir. Bu dönemde seyahat koşullarının iyileşmesiyle Doğu’ya seyahat eden ressam, seyyah ve yazarların eserleri, Osmanlı toplumunda kadının sosyal yaşamına ışık tutması açısından oldukça önemlidir. Özellikle bu yüzyılda etkili olan Oryantalist resim akımındaki eserlere baktığımızda Doğulu kadın konulu resimlerde Batı’nın arz talep meselesine göre şekillenen ve erotizmin ön planda olduğu Doğulu kadın imgesinin yaygın olarak tercih edildiği görülmektedir. Bu imgeden farklı olarak İtalyan Oryantalist ressamların eserlerindeki Doğulu kadın imgesi ise gerçek Osmanlı kadınını yansıtması açısından önemlidir. Oryantalist ressamlar içerisinde Doğu seyahati yaparak gerçek Doğulu kadın imgesini yansıtan İtalyan ressamlardan hem İstanbul’da uzun yıllar yaşamış ve toplumun sosyal ve kültürel kodlarına hâkim hem de dönem kaynakları ile resimleri arasında büyük paralellik bulunan Giovanni Brindesi’nin Doğulu kadın imgesi konulu eserleri çalışmamız açısından önemlidir. İstanbul’da yaşamış bir ressam olan Giovanni Brindesi’nin Doğulu kadını günlük yaşamın bir parçası olarak gördüğü sekiz adet mesire sahnesi içeren resmi vardır. Mesire sahnelerinde İtalyan Oryantalist ressamların diğer Oryantalist ressamlardan farkı ortaya koyularak hem o dönemin sosyal yaşantısına pencere açılmış hem de kadının dışarıdaki alanıyla ilgili tespitlerde bulunulmuştur. Yabancı ressamlar ve yazarların gözlem yapma imkânı bulabildiği ve gördüklerini eserlerine aktarabildikleri mesire yerleri, Doğulu kadınların en çok tercih ettiği eğlence alanları olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle Kâğıthane ve Göksu gibi mesire yerleri bu dönemde kamusal alanda kadının görülebildiği yerler olması açısından çok önemlidir. Mesire konusunu resmeden başka ressamlar da vardır. Bununla birlikte mesire sahnelerindeki kadın imgesinin gerçekçi yansımalarını irdelemeyi hedefleyen bu makalede, İstanbul yaşamış ve yabancı gözüyle konuyu ele almış olması nedeniyle Brindesi’nin çalışmalarına yoğunlaşılmıştır