Örgütsel adaletsizlik algısının yol açtığı örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizmin, örgütsel vatandaşlık davranışına dönüşmesinde empatinin rolü

Abstract

Bu çalışma, örgütlerde alınan yönetsel kararların çalışanlar üzerindeki etkilerini ve bu kararların adaletsizlik algısına yol açıp açmadığını sorgulamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Örgütsel adaletsizlik, çalışanların kaynak dağılımı, karar alma süreçleri ve kişilerarası ilişkilerde adil davranılmadığına dair geliştirdikleri algıları ifade eder. Bu algının, çalışanlarda sessizlik ve sinizm gibi olumsuz tutumları tetikleyerek örgütsel vatandaşlık davranışını zayıflattığı düşüncesinden hareket edilmiştir. Ayrıca, bu olumsuz döngüde empatinin dengeleyici ve onarıcı bir rol oynayıp oynamadığı da incelenmiştir. Empati, yöneticilerin çalışanların duygu ve ihtiyaçlarını anlayarak daha adil ve kapsayıcı bir iletişim ortamı kurmalarına katkı sağlayabilir. Bu bağlamda, çalışmada empati ile örgütsel adaletsizlik arasında işlevsel bir ilişki kurulmuş; empatinin adaletsizlik kaynaklı olumsuzlukları yumuşatma potansiyeli araştırılmıştır. Araştırma, nitel yöntem benimsenerek yürütülmüş ve amaçlı örnekleme stratejisi doğrultusunda seçilen 15 kamu, 15 özel sektör çalışanı ile yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler tematik analiz yöntemiyle değerlendirilmiş ve bulgular bütüncül olarak yorumlanmıştır. Bulgular, örgütsel adaletsizlik algısının çalışanlarda güven kaybı, suskunluk ve sinik tutumlara yol açtığını; bunun da gönüllü çaba, örgütsel bağlılık ve aidiyet düzeylerini düşürdüğünü ortaya koymuştur. Empati, bu süreci yumuşatma potansiyeline sahip olmakla birlikte, bireysel değil kurumsal düzeyde desteklenmediği sürece kalıcı bir etki yaratamamaktadır. Kamu sektöründe hiyerarşi, özel sektörde ise rekabet baskısı, empatinin etkisini sınırlayıcı faktörler olarak öne çıkmaktadır. Bu nedenle empati, yalnızca kişiler arası bir beceri değil; örgütsel sürdürülebilirlik, etik yönetim ve çalışan bağlılığı açısından stratejik bir unsur olarak değerlendirilmelidir.

This study was conducted to examine the effects of managerial decisions on employees in organizations and to question whether these decisions lead to perceptions of injustice. Organizational injustice refers to employees’ perceptions that fairness is not upheld in the distribution of resources, decision-making processes, and interpersonal relationships. It is assumed that this perception triggers negative attitudes such as silence and cynicism among employees and thereby weakens organizational citizenship behavior. In addition, the study investigates whether empathy plays a balancing and restorative role within this negative cycle. Empathy may contribute to the establishment of a more just and inclusive communication environment by enabling managers to understand the emotions and needs of employees. In this context, a functional relationship between empathy and organizational injustice is established, and the potential of empathy to mitigate injustice-related negativities is explored. The study was conducted using a qualitative method, and semi-structured in-depth interviews were carried out with 15 public and 15 private sector employees selected through purposive sampling. The data obtained were analyzed using thematic analysis and interpreted holistically. The findings reveal that perceptions of organizational injustice lead to loss of trust, silence, and cynical attitudes among employees, which in turn reduce voluntary effort, organizational commitment, and sense of belonging. Although empathy has the potential to soften this process, it cannot create a lasting impact unless supported at the institutional level. In the public sector, hierarchy, and in the private sector, competitive pressure, emerge as limiting factors on the effectiveness of empathy. Therefore, empathy should not be seen merely as an interpersonal skill, but rather as a strategic component of organizational sustainability, ethical management, and employee engagement.