Laodıkeıa-Kandilkırı verileri ışığında güneybatı Anadolu’da erken tunç çağı 2 ve 3

Abstract

Southwest Anatolia is the least investigated part of West Anatolian Early Bronze Age (EBA) cultures. Infect, this region, besides including fertile plains available for settling, is situated in the crossroad of important inland and maritime routes. This PhD work consists of two main chapters. First of them evaluates architecture, pottery and small finds from Kandilkırı 2010, 2012-2013 excavation, a site which is situated within the borders on the ancient city of Laodikeia. An EBA 2 cemetery consisting of pithoi and simple pit burials and a settlement with at least 2 layers and 4 occupation levels dating from EBA 3 have been unearthed. In the EBA 3 settlement, there are long houses sharing their long walls. EBA 2 assemblage is parallel with Meander valley as well as with Southwest Anatolian coasts. It has been observed that oversea relations have affected the inner parts. During EBA 3, the settlement which has denser contacts with its northern neighborhood, has learned the potter’s wheel technology and adopted it for the production of local wares such as Wash Ware and Gray Ware. The second chapter takes into consideration the whole Southwest Anatolia according to new data from Laodikeia-Kandilkırı. Lykos Valley is in a firm contact with Meander Valley cultures during EBA 2 and shows similarities with coastal areas. Meanwhile, the “Yatağan-Milas Region” shows traits of an original pottery tradition and establishes stronger oversea contacts than its northern neighbors have done. During EBA 3A, the northern part of Southwest Anatolia intensifies the relations with the northern part of inland western Anatolia. This phase has not been investigated in other parts of the region. In EBA 3B, almost whole Southwest Anatolia hosts an original local culture with strong oversea relations.

Güneybatı Anadolu, Batı Anadolu’nun Erken Tunç Çağı (ETÇ) kültürleri açısından en az bilinen kesimini oluşturmaktadır. Oysa bu bölge, bu dönem için oldukça verimli yerleşim alanlarına sahip olmasının yanında, önemli kara ve deniz yollarının da kesişiminde bulunur. Bu tez çalışması iki ana bölümden oluşmaktadır. İlkinde, Denizli’de, Lykos Vadisi’nde bulunan Laodikeia antik kenti sınırındaki Kandilkırı’nda 2010, 2012-2013 yıllarında yürütülen kazılardan elde edilen ETÇ 2 ve 3 mimari, seramik ve küçük buluntuları ele alınmıştır. ETÇ 2’de pithos ve basit toprak mezarlardan oluşan bir mezarlık alanı, ETÇ 3’te ise en az iki tabakalı ve 4 evreli olduğu anlaşılan bir yerleşmenin varlığı saptanmıştır. Yerleşmede bitişik planlı ve ortak duvarlı uzun evler mevcuttur. ETÇ 2’de B. Menderes vadisi yanında Güneybatı Anadolu kıyıları ile de benzerlikler gösteren bir buluntu topluluğu mevcuttur. Denizaşırı ilişkilerin etkilerinin iç kesimlere kadar ulaştığı görülmüştür. ETÇ 3’te ise kuzeyindeki bölgelerle ilişkileri yoğunlaşan yerleşmede, çömlekçi çarkının aktif olarak kullanılarak yörenin Film Astarlı Mal ve Gri Seramik yerel mal gruplarının da bu teknolojiye adapte edildiği anlaşılmıştır. İkinci bölümde, Laodikeia-Kandilkırı verilerinden yola çıkılarak Güneybatı Anadolu ETÇ 2 ve 3 dönemleri ele alınmıştır. ETÇ 2’de Lykos Ovası, genel olarak Büyük Menderes kültürleri ile ilişki halindedir ve Batı Anadolu kıyısıyla da benzerlikler sunar. Aynı evrede “Yatağan-Milas Bölgesi” ise, özgün bir seramik geleneğine ev sahipliği yapmakta ve kuzeyine kıyasla çok daha yoğun denizaşırı ilişkilerin izlerini sunmaktadır. ETÇ 3A’da Güneybatı Anadolu’nun kuzey kesiminin, İçbatı Anadolu’nun kuzey kesimleriyle ilişkilerini artırdığı anlaşılmaktadır. Bu dönem, bölgenin geri kalan kesimlerinden fazla tanınmamaktadır. ETÇ 3B’de ise tüm Güneybatı Anadolu’nun, denizaşırı ilişkileri yoğun, kendine özgü bir kültüre işaret ettiği söylenebilir.