Sakin Kent (Cıttaslow) üyeliğinin kamusal mekanlara etkisi: Türkiye’deki sakin kentler üzerine bir inceleme

Abstract

Küreselleşme olgusu ve hızlı yaşam tarzının kent toplumlarında meydana getirdiği olumsuz etkilere karşı çeşitli tepkisel hareketler ortaya çıkmıştır. Bu hareketlerden biri de İtalya’da ortaya çıkan Sakin Kentler (Cittaslow)’dir. Alternatif bir kentsel gelişim düşüncesi ile kent sakinlerinin yaşam kalitesini arttırmayı ve sürdürülebilir bir yerel kalkınma sağlamayı amaçlayan Sakin Kentler, 2009 yılından itibaren Türkiye’de giderek yaygınlaşmıştır. Öte Yandan Sanayi Devrimi sonucu kentlerin geleneksel yapılarında görülen değişimler de küreselleşmenin etkisiyle giderek hızlanmıştır. Bu noktada kentlerin değişime uğrayan yapısından; toplumun farklı kesimlerinin bir araya geldiği, etkileşim ve ortak paylaşımda bulunduğu kamusal mekânlar da önemli ölçüde etkilenmiştir. Günümüzde kamusal mekânların işlevleri ve kullanımı sıkça tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Kentsel yapıdaki önemli unsurların başında gelen kamusal mekânlara yönelik düzenlemelerin arka planında ekonomik, siyasi ve sosyo-kültürel etkenler yer almaktadır. Dolayısıyla Sakin Kent anlayışının ilkeleri ve üyelik kriterleri de kamusal mekânlara yönelik kendine özgü bir yaklaşım içermektedir. Bu yaklaşımın somut tezahürü ise Sakin Kentlerde kamusal mekânlarda uygulanan pratiklerdir. Bu çalışmanın odağında Türkiye’deki Sakin Kentlerde kamusal mekânların durumu ve belediyelerin kamusal mekânlar üzerinde gerçekleştirdiği uygulamalar yer almaktadır. Kamusal mekâna yönelik çalışmalar, Sakin Kent anlayışı ve kriterleri çerçevesinde değerlendirilmektedir. Öncelikle Türkiye’deki Sakin Kentlerde yer alan kamusal mekânlar üzerindeki etkili faktörler ve kamusal mekânların durumu açıklanmaktadır. Çalışmanın devamında ise saha araştırması yer almaktadır. Bu kapsamda 2015 yılından önce Türkiye’de Sakin Kent unvanı almış kentler ziyaret edilmiş ve kentlerin kamusal mekânları gözlem metoduyla incelenmiştir.

There have emerged various protest movements against the negative effects of globalization and the fast lifestyle in urban societies. Cittaslow, born in Italy, also one of these protest movements. Cittaslow, which have been spreading progressively in Turkey since 2009, aims to achieve a sustainable local development and increase the citizens’ quality of life with an alternative urban development idea. On the other hand; the transformation on the traditional urban structure that already began by the Industrial Revolution, has been rising rapidly by the effect of globalization. At this point the public spaces, where the citizens from different segments of society come together and make social interaction and common share, affected by the transformed urban structure on a large scale. Today the utilization and functions of the public spaces are still an important issue. There are economic, political and socio-cultural factors in the background of the spatial organization of the public spaces that are one of the most significant elements in the urban structure. Accordingly, the principals of the Cittaslow idea and also the membership criterion include own unique understanding in terms of public spaces. The concrete manifestation of this understanding is the practical actions that carried out on public spaces. The current situation of the public spaces and works on public spaces by the municipalities of the Turkish Slow Cities are the focus point of the thesis. In this context, works on public spaces are evaluated in accordance with the Cittaslow idea and its membership criterion. Primarily it is explained the factors that affect the public spaces and their main situation in the Turkish Slow Cities. And afterwards, there are analyses concerning the field research. In this context; the cities that obtain the title of Cittaslow before the year of 2015, were visited and analyzed separately by the method of observation.