Ortaokul 5. sınıf matematik dersi öğretim programının kesirler ünitesinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ortaokul 5. sınıf matematik dersi öğretim programının kesirler ünitesini değerlendirmektir. Çalışmada, hedef yönelimli ve niteliksel değerlendirme anlayışlarının üstün taraflarından yararlanılarak ve eksik yönleri ortadan kaldırılarak pragmatik bir değerlendirme anlayışı benimsenmiştir. Bu doğrultuda, çalışmada ortaokul 5. sınıf matematik dersi öğretim programının kesirler ünitesinin kazanımlarına ulaşılma düzeyleri, kazanımlar arasındaki örüntü, gerçekleşen öğrenme sürecinin kazanımlara ulaşılabilirliğe etkisi, programın işlenişine ve genel anlayışına ilişkin öğretmenlerin ve öğrencilerin deneyimleri doğrultusunda görüşleri ve programın öğrenmeyi sağlamadaki etkililiği incelenmiştir. Bu çalışmada, karma yöntem araştırma türlerinden biri olan eş zamanlı çeşitleme deseni kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerini toplamak amacıyla, Denizli ilinin Pamukkale ve Merkezefendi ilçelerindeki ortaokullarda 2014-2015 eğitim ve öğretim yılında 5. sınıfta öğrenim gören ve oranlı küme örnekleme yöntemiyle 400 öğrenci belirlenmiştir. Araştırmanın nitel verilerini toplamak amacıyla ise ölçüt ve maksimum çeşitlilik örnekleme yönteminden yararlanılarak altı öğretmen ve üç odak grupta bulunacak 12 öğrenci belirlenmiştir. Araştırmanın veri toplama araçları, araştırmacı tarafından geliştirilen kesirler ünitesi başarı testi, yarı yapılandırılmış öğretmen görüşme formu, öğrenci odak grup görüşme formu, yarı yapılandırılmış gözlem formu ve önkoşul ilişkilere yönelik uzman görüşme formudur. Araştırmanın veri toplama sürecinde, 5. sınıfta öğrenim gören 400 öğrenciye kesirler ünitesi başarı testi ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Belirlenen altı öğretmen ile görüşme, seçilen üç ortaokuldan 4’er kişilik gruplar ile odak grup görüşme ve altı ortaokulda yaklaşık 18 saat süren gözlem gerçekleştirilmiştir. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistik, vardamsal istatistik (t testi ve tetrakorik korelasyon) tekniklerinden yararlanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi tekniğinden yararlanılarak beş tema altında 21 koda ulaşılmıştır. Araştırmanın bulguları doğrultusunda elde edilen sonuçlara göre, kesirler ünitesine ilişkin alınan eğitimin sonunda 18 kazanımdan sadece beş kazanımda (2., 3., 5., 10., 14.) beklenen düzeyde (%75 düzeyinde) öğrenmenin gerçekleştiği saptanmıştır. Bu doğrultuda, kesirler ünitesi kapsamında verilen eğitimde kazanımların ulaşılabilirliğinin %75 düzeyinin altında olduğu ve kesirler ünitesindeki kazanımların oldukça düşük düzeyde (%28 düzeyi) ulaşılabilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, alt grup ve üst grup arasındaki erişi ortalamalarının yakın ve iki ortalamanın da 20 düzeyinde olması programın üst gruba daha çok hizmet ettiğini ve öğrenciler için yetersiz kaldığını göstermiştir. Tetrakorik korelasyon analizi ile elde edilen sonuçlar, programdaki kesirler ünitesindeki kazanımlar arasındaki önkoşul ilişkilerin anlamlı düzeyde olduğunu ortaya koymuştur. Uzmanlar tarafından öngörülen örüntü ile tetrakorik korelasyon sonuçları genel olarak doğrulanmakla birlikte, öngörülen ve tetrakorik korelasyon sonuçlarına dayalı olarak elde edilen kazanım örüntüleri arasında bazı farklılıklarla karşılaşılmıştır. Tetrakorik korelasyon sonuçları kesirler ünitesinde hedef davranışlar arasında doğrusal bir ilişkiyi açıklarken, uzmanlara göre kesirler ünitesinde yer alan bazı kazanımlar arasında doğrusal ilişkilerin yanında daha farklı örüntüsel yapıların da olduğu tespit edilmiştir. Uzmanların görüşlerinden elde edilen bulgulara göre, yüzdeler konusundaki ilk kazanım ifadesinin üniteden çıkarılabileceği ve kesirler ünitesindeki kazanımların revize edilebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmadaki nitel bulgulardan elde edilen sonuçlara göre, kesirler ünitesindeki kazanımların ulaşılabilirlik düzeyinin oldukça düşük olmasının nedenlerinden ikisinin öğrencilerin sahip oldukları kavram yanılgıları ve öğretmenlerin öğrenci ön bilgileri dikkate almadan gerçekleştirdikleri öğretme-öğrenme süreci olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte kaynak kitap eksikliği, kitaptaki hatalar, etkinliklerin hepsinin uygulanması için yeterli sürenin olmaması, programı anlayışı ile sınav sistemin çelişmesi, materyal eksikliği, matematik sınıflarının olmaması, teknolojik araçlara karşı öğretmen becerilerinin yetersizliği gibi faktörlerin öğrenmeyi olumsuz etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Özellikle, kesirler ünitesindeki kazanımların tekrardan gözden geçirilmesi, kaynak kitapların sayısının ve niteliğinin arttırılması, öğretmenlerin teknolojik pedagojik alan bilgi ve becerilerini destekleyecek uygulamaların yapılması, okulların materyal eksiklerinin giderilmesi, matematik sınıflarının oluşturulması ve öğretmenlerin öğrencilerinin sahip oldukları kavram yanılgılarına ilişkin bilgilendirilmeleri ve bu yönde farkındalıklarının arttırılması önerilmektedir. İleriki çalışmalarda, kesirler ünitesi öğrenme sürecinde daha farklı kazanımlarla oluşturulmuş etkili öğrenme ortamları tasarlanabilir ve bu kazanımların arasındaki örüntü ve tasarlanan öğrenme ortamının kesir kavramını öğrenmeye etkisi incelenebilir.

The aim of this study is to evaluate fractions unit of secondary school 5th grades’ mathematics curriculum. A pragmatic evaluation understanding was adopted in the study by utilising the superior sides of target oriented and qualitative evaluation approaches and eliminating shortcomings of them. In this line, fractions unit of secondary school 5th grades’ mathematics curriculum’s level of realising the attainments, pattern among attainments, effect of realised learning process on attainability of the attainments, teachers and students’ views based on their experience on the process and general understanding of the curriculum, and the effect of curriculum on providing learning were examined. Concurrent triangulation design which is one of the mixed method research designs was used in the study. To gather quantitative data of the study, 400 students who are studying in 5th grades in secondary schools of Pamukkale and Merkezefendi districts of Denizli during 2014-2015 education year were determined with proportional cluster sampling method. In order to collect qualitative data of the study, six teachers and 12 students were determined by benefiting criterion sampling method. Fractions unit achievement test which was designed by the researcher, semi structured teacher interview form, student focus group interview form, semi structured observation form and expert interview form on prerequisite relations were the data collection tools. In data collection process of the study, fractions unit achievement test was applied to 400 students who are studying in 5th grades as a pre and post test. Interviews with determined six teachers, focus group interviews with groups consisted of four students in each from three different secondary schools and approximately 18 hours of observation in six secondary schools were conducted. In the analysis of quantitative data, descriptive statistics, inferential statistics (t-test and tetrachoric correlation) were used. In the analysis of qualitative data, by utilising content analysis, 21 codes under five themes were generated. According to the obtained results based on findings of the study, it was found that expected level of learning (75%) took place in only five attainments (2., 3., 5., 10., and 14.) out of 18 attainments at the end of the training received on fractions unit. By considering this, it was concluded that the training given in the context of fractions unit is below the desired level and the attainments of fractions unit are attainable at very low levels (28% level). Besides, having so close achievement mean of lower and upper group and having both mean near to 20 indicate that curriculum serves more to upper group and it is inadequate for students. Results obtained with tetrachoric correlation analysis reveal that prerequisite relations among attainments of fractions unit in curriculum have significant level. Although predicted pattern by experts and results of tetrachoric correlation are mostly verifying each other, some differences were found between predicted and attainment pattern gained with the result of tetrachoric correlation analysis. While the result of tetrachoric correlation is describing a linear relation among target behaviours of fractions unit, it was found that there are different types of pattern structures besides linear relations among some attainments given in fractions units according to experts. According to findings obtained from expert opinions, it was found that the first attainment statement on percentage topic may be removed and attainments given in fractions unit may be revised. According to results obtained with qualitative findings, it was found that the two reasons of having low attainability level of attainments in fractions unit were misconceptions students possess and teachers’ performing teaching-learning process without regard to students’ preliminary knowledge. Also, it was found that factors such as lack of workbooks, errors in textbooks, not having adequate time for applying all the activities, conflict between program understanding and exam system, lack of materials, not having mathematics classrooms, teachers’ lack of skills in using technological devices were affecting learning in a negative way. Particularly, revising attainments in fractions unit, increasing number and the quality of workbooks, designing activities to support teachers’ technological pedagogical content knowledge and skills, supplying adequate materials to schools, creating mathematics classrooms, informing teachers about students’ misconceptions and raising awareness about this situation were suggested. In further studies because of having low attainability level of attainments in fractions unit, effective learning environments may be designed with different attainments in fractions unit learning process and the pattern among those attainments and the effect of designed learning environment on learning fraction concept may be investigated.