Aile iletişim becerileri psikoeğitim programının ebeveynlerin iletişim becerilerine, çift uyumuna, evlilik doyumuna ve 5-6 yaş çocuklarının sosyal duygusal uyumuna etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, hazırlanan Aile İletişim Becerileri Psikoeğitim Programı’nın ebeveynlerin iletişim becerilerine, çift uyumuna, evlilik doyumuna ve 5-6 yaş çocuklarının sosyal duygusal uyumuna etkisini incelemektir. Araştırmada ön test – son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 24 ebeveyn ve 5-6 yaş çocuklarından oluşmaktadır. Deney grubunda 12 ebeveyn psikoeğitim programına alınmış ve program haftada bir gün olmak üzere toplam sekiz hafta planlanarak uygulanmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Buluş, Atan ve Sarıkaya (2015) tarafından geliştirilen İletişim Becerileri Ölçeği, Spainer (1976) tarafından geliştirilen Türkçe uyarlaması ise Fışıloğlu ve Demir (2000) tarafından yapılan Çift Uyum Ölçeği, Tezer (1996) tarafından geliştirilen Evlilik Yaşam Ölçeği ve LaFreniere ve Dumas (1996) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Çorapçı, Aksan, Yalçın, ve Yağmurlu (2010) tarafından yapılan Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme Ölçeği-30 (SYDD-30) kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizinde Mann-Whitney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; • Deney ve kontrol grubu ebeveynlerinin iletişim becerileri, çift uyumu, evlilik doyumu ve çocuklarının sosyal duygusal uyum ön test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı, • Deney grubu ebeveynlerinin iletişim becerileri, çift uyumu, evlilik doyumu ve çocuklarının sosyal duygusal uyumunun sosyal yetkinlik ve anksiyete-içe dönüklük alt boyutlarının ön ve son test puanlarının sıra ortalamaları arasında pozitif sıralar lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu, ancak sosyal duygusal uyumun kızgınlık-saldırganlık ön ve son test puanlarının sıra ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı, • Kontrol grubu ebeveynlerinin iletişim becerilerinin, çift uyumunun eşler arası doyum, eşler arası fikir birliği, duygusal ifade alt boyutları, evlilik doyumu ve çocuklarının sosyal duygusal uyumun anksiyete-içe dönüklük ve kızgınlık-saldırganlık alt boyutları ön ve son test puanlarının sıra ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı, ancak çift uyumunun eşler arası bağlılık ve sosyal duygusal uyumun sosyal yetkinlik alt boyutu ön ve son test puanlarının sıra ortalamaları arasında negatif sıralar lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu, • Deney ve kontrol grubu ebeveynlerinin iletişim becerilerinin egoyu geliştirici dil, etkin dinleme, empati, ben dili alt boyutları, çift uyumu, evlilik doyumu ve çocuklarının sosyal duygusal uyum son test puanları arasında deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu, ancak iletişim becerilerinin kendini tanıma/açma alt boyutu son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür.

The purpose of this study is to analyze the effects of Family Communication Skills Psychoeducational Program on parents’ communication skills, dyadic adjustment, marital satisfaction and their 5-6-years-old children’s social-emotional adjustment. Quasi- experimental pre-test post-test control group design was used for the study. The participants of the research consists of 24 parents and their 5-6-years-old children. 12 parents in experimental group were included in the psychoeducational program, and the program was planned and implemented during a total of 8 weeks, one day for each week. Communication Skills Scale developed by Buluş, Atan and Sarıkaya (2015); Dyadic Adjustment Scale developed by Spainer (1976) and adapted by Fışıloğlu and Demir (2000); Marital Life Scale developed by Tezer (1996) and Social Competence and Behavior Evaluation Scale – 30 (SCBE – 30) developed by LaFreniere and Dumos (1996) and adapted by Çorapçı, Aksan, Yalçın and Yağmurlu (2010) were used as data collection tools. Mann-Whitney U and Wilcoxon Signed Rank Test was used for data analysis. As a result of analysis, it was found out that; • There was not statistical difference between experimental and control group parents’ pre-test scores of communication skills, dyadic adjustment, marital satisfaction and children’s social emotional adjustment • There was statistical difference on the way of positive ranks between mean ranks of pre and post test scores of experimental group parents’ dyadic adjustment, marital satisfaction and their children’s social competence and anxiety-introversion sub-scale of social emotional adjustment; however, there was not a statistically significant difference between pre and post-test scores mean ranks of social emotional adjustment anger-aggression sub-scale. • There was not statistical difference between mean ranks of pre and post test scores of control group parents’ communication skills, dyadic satisfaction and dyadic consensus, emotional expression sub scales of dyadic adjustment, marital satisfaction and anxiety- introversion and anger-aggression sub scales of children’s social emotional adjustment; however, there was a statistically significant difference on the way of negative ranks between mean ranks of pre and post test scores of dyadic cohesion sub-scale of dyadic adjustment and social competence sub scale of social emotional adjustment. • There was statistical difference on the way of experimental group between post test scores of experimental and control group parents’ ego developer language, effective listening, empathy and ‘I’ language sub scales of communication skills, dyadic adjustment, marital satisfaction and children’s social emotional adjustment; however, there was not a statistically significant difference between post test scores of self-knowledge/disclosure sub scale of communication skills.