Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin ortaöğretime geçişte uygulanan merkezi ortak sınavlara ilişkin görüşleri

Abstract

İnsan türünün kendine özgü, öteki canlılardan daha değişik gelişim süreci ve ilkeleri vardır. Gelişim ilkeleri, insanın bir bütün olarak nasıl geliştiğini genel olarak tanıtır. İnsanın özel yönlerini tanımak için, bedensel, bilişsel, duyuşsal, duygusal, cinsel, toplumsal ve törel gelişimini incelemek gerekir. İnsan birbirine bağlı ve dayalı alt sistemlerden oluşan amaçlı bir sistemdir. İnsan, doğumdan önce ve ömrünün ilk yıllarında baştan ayağa, genelden özele, bütünden parçaya doğru bir gelişim gösterir. İnsanın gelişimi evre evredir, ama süreklidir (Başaran, 2000, s.21). Çepni ve Çil’e (2010) göre; ülkemizde formal eğitim; yaygın ve örgün olmak üzere iki şekilde yürütülmektedir. Yaygın eğitimde daha çok örgün eğitim almamış ya da örgün eğitimden ayrılmış bireylerin ilgi ve gereksinim duyduğu alanlara yönelik yapılan eğitim faaliyetleri yürütülmektedir. Örgün eğitimde ise, Milli Eğitim’in amaçlarına göre hazırlanmış okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim gibi bir birini takip eden kademelerden oluşan ve belli bir yaş grubuna yönelik okullarda planlı ve programlı bir şekilde yürütülen eğitim olarak ifade edilmektedir. Bu örgün eğitim kademelerinde sekiz yıllık ilköğretim bölümü zorunlu diğer kademelerde ise bireylerin isteğine bağlı olarak eğitim faaliyetleri yürütülmektedir. Zorunlu eğitimden sonra öğrencilerin isteğine bağlı olarak eğitimlerini devam ettireceği ortaöğretim kademesi; öğrencileri ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde hem yüksek öğretime hem de meslek alanlarına hazırlamaktadır. Bu bakımdan ortaöğretim öğrencilerinin geleceğinin belirlenmesinde ve şekillenmesinde önemli bir role sahiptir. Dolayısıyla da öğrencilerin ortaöğretim kademesinde hangi okulda öğrenimlerini devam ettireceklerinin uygun bir şekilde belirlenmesi gerekir (akt. Metin, 2013, s.68). Karabacak’a (2010) göre; insanoğlu var olduğu günden bu yana yerine getirmesi gereken bir takım görevleri başarıyla gerçekleştirmek ve amaçlarına ulaşabilmek için tüm gücüyle çalışmaktadır. Gelecekte iyi bir yaşam planlayanlar, bunun iyi bir meslekle elde edilebileceğinin, iyi bir mesleğin de, iyi bir eğitimle mümkün olduğunun farkındadırlar. Kaliteli bir ortaöğretim kurumuna yerleşmek ise bunun ilk basamaklarından birisidir (akt. Özkan ve Benli Özdemir, 2014, s.443). İlköğretimi bitiren öğrencilerin ortaöğretime geçişinde günümüze kadar pek çok yöntem denenmiştir. Uygulanan yöntemlerin şekli ve içeriği, eğitim çevresinde her zaman eleştirilerin odağı olmuştur. Ancak, uygulanan yöntemler, alınan eğitimi genel olarak ölçme ve değerlendirmekten ziyade üst kuruma geçiş aracı olarak kullanılmıştır. Yapılan sınavlardan alınan sonuçların öğrencinin girmek istediği kurumun puanına yetip yetmediğine bakılıp, elde edilen sonucun önceki eğitimle birlikte bir bütün olarak değerlendirmesi yapılmamaktadır. Kutlu’nun (2003, s.160) ifadesiyle eğitim-öğretim sürecinin en önemli halkalarından biri olan ölçme ve değerlendirme, bu tür uygulamalarla gerçek anlamını yitirmektedir. Çağdaş eğitim anlayışına göre bu, doğru bir ölçme değerlendirme biçimi değildir. Ölçme ve değerlendirmenin, öğretimdeki önemini daha iyi anlamak ve uygulamaya dönük girişimlerde bulunmak gerekmektedir. “Ölçmenin bilimsel çalışmalarda ve günlük yasamda önemi tartışılamaz. Bilim dallarındaki ilerlemeler, o bilim dalına özgü ölçme yöntemlerinin bulunmasıyla olanaklı hale gelmiştir. Günümüzde hiç bir ölçme yöntemine dayanmayan bir bilim dalı yoktur’’ (Tavşancıl, 2002, s.16). Öğrencilerin başarı düzeylerinin belirlenmesine ek olarak, öğrenme gereksinimlerinin, hazır oluş düzeylerinin ve öğrenme eksikliklerinin neler olduğunun belirlenmesi amacıyla ölçme ve değerlendirmeden yararlanılır. Eğitimde ölçme ve değerlendirmenin bu denli geniş bir kullanım alanının olmasına karşın, uygulamada değerlendirme etkinliklerinin büyük ölçüde başarının değerlendirilmesiyle sınırlı kaldığı bilinmektedir (Gültekin, 2003, s.218). Gelecekte iyi bir yasam planlayanlar, bunun iyi bir meslekle elde edileceğinin, iyi bir mesleğin ise, iyi bir üniversiteyi kazanmakla olacağının farkındadırlar. Tüm bunlara ulaşabilmenin yolu, aynı zamanda kaliteli bir ortaöğretim kurumunu kazanmakla başlar. Uygulanmış olan ortaöğretime geçiş sınav sistemlerinde, öğrenci için çok önemli olan bu hedeflerin yolu, bir kaç saatlik sınav sürecinden geçmektedir. Bu durumda, öğrenciler ve aileleri büyük bir stres altına girmekte ve okul dışında farklı kaynaklara yönelmektedirler. Bu araştırmanın amacı, 8. sınıf öğrencilerinin ilköğretimden ortaöğretime geçiş sınav (OKS, SBS, TEOG) sisteminin incelenerek, Merkezi Ortak Sınavlar (MOS)’a ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Bu bölümde problem durumu, problem cümlesi ve alt problemler, araştırmanın önemi, araştırmanın sayıltıları, araştırmanın sınırlılıkları, tanımlar ve kısaltmalar, alan yazın taraması ve ilgili araştırmalar yer almaktadır.