Maliye kuramı bağlamında Türkiye’de orta gelir tuzağı sorunsalının analizi

Abstract

Ülkelerin kişi başına düşen milli gelirlerinin uzun bir dönem boyunca orta gelir grubunda sıkışıp kalması, literatürde orta gelir tuzağı olarak tanımlanmaktadır. Söz konusu ülkelerde orta gelir tuzağına yakalanmamak veya orta gelir tuzağından kurtulmak için temel çözüm, yapısal reformların uygulanmasıdır. Yapısal reformların arasında ise sermaye birikiminin hızlandırılması, ihracatta katma değeri yüksek ürünlere yer verilmesi, işgücü piyasasına esneklik kazandırılması, ar-ge harcamalarının payının artırılması, eğitim seviyesinin ve kalitesinin yükseltilmesi, yurt içi tasarruf oranlarının artırılmasında devletin aktif rol alması, vergilerin adaletli dağılımıyla beraber kayıt dışı ekonomiyle mücadele edilmesi gibi önlemler yer almaktadır. Çalışmanın amacı, Türkiye’nin orta gelir tuzağında yer alıp almadığının çeşitli göstergeler açısından incelenmesi ve karar alıcılar için özellikle maliye politikası çerçevesinde bir politika önerisinin sunulmasıdır. Bu doğrultuda 1980-2014 yılları arasında Türkiye’nin orta gelir tuzağı sorunsalı; maliye politikası araçlarından kamu harcaması, bütçe açığı ve vergi gelirleri baz alınarak, ekonomik büyüme ile etkileşimleri odağında VAR yöntemi ve Granger Nedensellik Testi ile ampirik olarak analiz edilmektedir. VAR yönteminin sonucuna göre, bütçe açığındaki bir birimlik şok ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkilemekte iken, kamu harcamalarındaki bir birimlik şok olumsuz yönde tesir etmektedir. Vergi gelirlerinin ise ekonomik büyüme üzerindeki etkisi istatistiksel olarak anlamsızdır. Granger Nedensellik Testi analizinden elde edilen bulgular, sadece kamu harcamalarından ekonomik büyümeye doğru bir nedenselliğin varlığını ortaya koymaktadır. Diğer değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi ise istatistiksel olarak yorumlanamamaktadır. Türkiye’de incelenen dönemler için orta gelir tuzağını bertaraf etmede, maliye politikası açısından harcama ve bütçe politikalarına odaklanmak gerekmektedir. Ancak sadece maliye politikasıyla değil, yapısal reformların ve büyümeyi teşvik edici politikaların da uygulanması bu eşikten kurtulmada önemli rol oynamaktadır.

Per capita national income of countries squeezing during a long period is defined as middle income group in literature. Basic solution in these countries not to get caught into the middle income trap or to get rid of the middle income trap is to apply to structural reforms. Measures such as accumulation of capital, including high value added products in exports, rendering labor market flexible, increasing the share of R&D expenditures, rise the quality of the education levels and distribution of taxes, an active role of state in improving the rates of domestic fair and struggle with informal economy take place among structural reforms. The aim of the study is to examine whether Turkey takes part in middle income trap in terms of various indicators and to propose decision makers for policies, within the framework of especially fiscal policy. In this respect, between the years 1980-2014 Turkey's middle-income trap hurdle is analyzed with VAR method and Granger Causality Test basing public spending, budget deficit and tax revenues in focus of interaction with economic growth. According to result of VAR method a unit of shock at budget deficit affects economic growth positively while a unit of shock in public expenditure affects adversely. The impact on economic growth of tax revenues is statistically meaningless. Findings of Granger Causality Test analysis reveals that there is only causality from public spending to economic growth. The relationship of causality among other variables statistically cannot be interpreted. For the middle income trap over a given period in Turkey to dispose, in terms of public finance theory should be focused on spending and budget policy. But it's not just with public finance policy, structural reforms and the implementation of growth-promoting policies play an important role to get rid of this threshold.