Kültür varlıklarını tehdit eden unsurların risk analizi yoluyla değerlendirilmesi, Denizli kent merkezi örneği

Abstract

Kültür varlığı bilimsel, dini, kültürel, estetik pek çok değerin nesiller arasında miras olarak aktarılmasında önemli rol oynamaktadır. Kültür varlığının yok olması ya da değerini kaybetmesinin önlenmesinde risk yönetimi önemli bir basamaktır. Bu sürecin önlenmesinde kültür varlığının değerlerine zarar verecek ya da yok edecek etkilere sahip olan doğal veya insan kökenli tehdit unsurlarının tanımlanması, değerlere olan etkileri ile etki alanları gibi özelliklerinin gözlemlenmesi ve değerlendirilmesi atılacak önemli adımlardır. Bu araştırmanın amacı; Denizli kent merkezinde bulunan niceliksel olarak gün geçtikçe azalmakta olan ve tehdit altında bulunan kültür varlıklarının gelecek kuşaklara aktarılabilmesi ve sürdürülebilir korunmasına katkı sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda tez çalışması 5 (beş) bölüm olarak ele alınmıştır. “Giriş” bölümünde; problem ortaya konulmuş, araştırmanın amacı, kapsamı ve gerekçesi, çalışmanın sınırlamaları-sınırlılıkları belirtilmiş ve literatür çalışmasında incelenen kaynakların özeti verilmiştir. “Kuramsal Temeller” bölümünde; kültür varlıklarını koruma ve onarımın tarihsel gelişim sürecinden bahsedilmiş ve tanımlara yer verilmiştir. “Materyal ve Metod” bölümünde; örneklem araştırma alanı sınırları gerekçeleriyle tanımlanmış; risk analiz yöntemi ve tehdit unsurlarının yapılara etki derecelerini belirleme yöntemi açıklanmıştır. “Bulgular” bölümünde; tehdit unsurlarının yapıya olan tehdit dereceleri belirlenmi? ve tehdit unsurları risk analizi yöntemi ile değerlendirilerek risk haritası oluşturulmuştur. Son bölümde, tescilli yapıların olası risklere karşı koruma önerileri verilmiştir. Bu çalışmanın araştırma alanı kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarına ilişkin yapılması olası koruma ve onarım planlarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Cultural properties play an important role in transferring scientific, religious, cultural and aesthetic and similar values from generation to generation as heritage. Within this scope, it was endeavoured to raise awareness to the absence of inventory and tracking systems, a common problem in Turkey, and to contribute to the restoration and conservation processes through the implementation of risk analysis, which has important potential, in a selected case study area. The dissertation is arranged in five chapters: The “Introduction” presents the problematic, aim – scope – reason of the research, restrictions – limits of this work, and a summary of relevant literature. The first chapter titled “Theoretical Foundations” presents the historical development and definitions of preservation and restoration of cultural heritage. The second chapter “Materials and Methods” deals with the boundaries of the case study area emphasising the reasons for selection; risk factors to be analysed; maps created for risk factors attested, such as earthquakes, flooding, and arson; and the risk analysis method employed in detail. The third chapter handling the “Findings” presents the data collected in the fieldwork and a risk map is thus derived in accordance with the risk analysis. Assessment of immoveable cultural properties is executed over evanished structures and structures classified as per threat levels. The last chapter “Conclusions and Suggestions” evaluates the findings and puts forth solutions and measures to be taken against the elements threatening immoveable cultural properties. It is thought that this case study shall contribute to the future preservation and restoration plans in the research area.